Türkiye ile Rusya federasyonu arasında 1990 sonrası dış ticaret ilişkileri

Abstract

IV ÖZET 1990 yılı sonrasında Türkiye ve Rusya Federasyonu arasındaki dış ekonomik ilişkiler dengesi Türkiye'nin aleyhine gelişmektedir. 2000 yılında iki ülke arasındaki ticaret hacmi 4,5 milyar Dolar ile bugüne kadarki en yüksek seviyesine ulaşmakla birlikte, bu durum büyük ölçüde Türkiye'nin Rusya Federasyonu' ndan gerçekleştirdiği ithalattaki artıştan kaynaklanmaktadır. Türkiye ile Rusya arasındaki dış ticarete baktığımızda, bütün dönem boyunca Türkiye ihraç ettiğinden çok ithal etmektedir. Örneğin 2001 yılında Türkiye, 924,1 milyon Dolarlık mal ihraç etmişken, karşılığında 3,4 milyar Dolar hacminde mal ithal etmiştir. İki ülke arasında yapılan bavul ticareti önemli yere sahiptir. Her ne kadar 2003 yılından bavul ticareti azaltılmaya çalışılsa da, bu ticaret şekli devamlılığını korumaktadır. Türkiye'nin bavul ticaretinden sağladığı gelir, 1997 yılında en yüksek seviyeye ulaşmıştır. Aynı yıl Rusya'nın bavul ticareti yoluyla dünyadan ithalatı 18.3 milyar Dolar iken, Türkiye'nin bavul ticaretinden sağladığı gelir 5,8 milyar Dolar olmuştur. Tabii ki bu oran daha sonra, Rus hükümetinin getirdiği sınırlamalar, Türkiye'nin gönderdiği malların kalitesinin düşüklüğü, başka ülkelerle rekabet edememe gibi nedenlerden dolayı, azalmış ve 2001 yılında Türkiye'nin bavul ticaretinden elde ettiği gelir 3 milyar dolara kadar düşmüştür. Türkiye'nin Rusya Federasyonu' ndaki doğrudan yatırımlarının sektörel dağılımına baktığımızda, söz konusu yatırımların bankacılık, imalat, inşaat, ticaret ve turizm alanlarında olduğunu görürüz. Tutarının ise 1990 yılı sonrasında yaklaşık olarak 181 milyon Dolar olduğunu görmekteyiz. Bu dönem içerisinde Türkiye ile Rusya arasında tamamlayıcılık ilişkisi söz konusu olup, Türkiye Rusya'ya daha çok tüketim malları ihraç etmiş, enerji, özellikle doğal gaz ithal etmiştir. Türkiye'nin Rusya'ya ihraç ettiği mal sıralamasında ilk sıralarda demir-çelik eşya, meyveler, otomotiv ve yan sanayi ürünleri olduğunu görürüz. Türkiye'nin Rusya'dan yaptığı ithalata baktığımızda ise, ilk sıralarda mineral yakıtlar, demir çelik, alüminyum ve alüminyum ürünleri yer almaktadır. Rusya ile ticari ilişkilerde önemli konulardan birisi de bu ülkenin Türkiye ile ticaretinde yoğunlaştığı sektörlerintespitidir. Tekstil, hazır giyim, kimyasal maddeler, ilaç ve tıbbi teçhizat, inşaat malzemeleri, otomotiv ve gıda sektörleri Türkiye için önem arz etmektedir.

VI ABSTRACT At the past years Turkish-Russian foreign trade affairs experience some negative disproportion towards Turkey. In the year 2000 trade amount between these two countries reached its highest point 4.5 billion USD, but, nevertheless, it came mainly from Turkish import from Russia. While observing Turkish-Russian foreign trade, Turkey mainly imported rather than exported the goods with Russia. For example, in 2001 Turkey had export with 924.1 million USD, while its import was 3.4 billion USD. It is important to notice, that shuttle business plays an important rope in both countrie's trade economy. In spite of all efforts to decrease the shuttle buisness, it is still in function. In 1997 Turkish revenue from shuttle business reached its highest point. The same year Russian export from shuttle business from the other countries was 18.3 billion USD, while Turkey had 5.8 billion USD from it In the later years due to the Russian goverment regulatory restrictions, low quality of Turkish goods, competition with other countries the Turkish revenue from shuttle business decreased and in 2001 was only 3 billion USD. While observing Turkish investment in Russia by sectors, the main investment areas are banking, manufacture, construction, trade and tourism. The total amount in the observed time is around 181 million USD. During aforementioned period Turkish export to Russia were mainly consuption goods, while energy and natural gas in particular were sources of import. Turkey exported iron and steel goods, fresh fruits, automation and industrial goods. Among the goods which Turkey import from Russia are mineral fuel, iron, steel, aluminum and aluminum products. One of the most important parts of Russian-Turkish trade affairs is a determination of sectors, which are the main trade areas between Russia and Turkey. Textile, clothing, chemicals, medicines and medical equipment, construction materials, automation and food sectors are the most important for Turkish trade.