Maliyet yönetimi açısından sorumluluk muhasebesi ve transfer fiyatlaması (mermer üretim işletmesine yönelik örnek bir uygulama)

Abstract

Yoğun ve acımasız rekabet kosullarının hüküm sürdüğü günümüzde,isletmeler pazar paylarını artırmanın öncesinde mevcut konumlarını koruyabilmek veayakta kalabilmek adına büyük mücadele vermektedir. Bu mücadelenin basında dasürekli artma eğilimi gösteren maliyetlerin arzu edilen seviyelere çekilerekkorunabilmesi yer almaktadır. Bu çabanın kaçınılmaz gereği olarak maliyet yönetimikavramı, son yıllarda önemini giderek artırmıstır. ?sletmeler rekabet güçlerinisağlamlastırmak için farklı maliyet yönetimi yaklasımlarını ve tekniklerinibenimseyebilirler. Ancak maliyetlerin kontrolü ve yönlendirilmesi için sorumlulukmuhasebesi sistemine geçilmesinin bir zorunluluk olduğu söylenebilir. Çünküsorumluluk muhasebesinde temel amaç, gider kontrolüdür. Sorumlulukmuhasebesinin uygulandığı bölümsel isletmelerde; bölümler arası mal ve hizmettransferlerinde uygulanacak transfer fiyatlama politikası üzerinde özellikledurulması gerekmektedir. ?sletmelerin, transfer fiyatlama politikalarına kararverirken, maliyet yönetimine iliskin kaygıları ön planda tutmaları yararlarınaolmaktadır.Bu çerçevede ele alınan çalısmada, konu önce teorik olarak ele alınmıs, sonrada mermer sektöründeki bir üretim isletmesinde uygulaması yapılmıstır. Çalısmanınteorik kısmında, maliyet yönetimi açısından sorumluluk muhasebesi ve transferfiyatlama konuları ayrıntılı olarak incelenmistir. Uygulama kısmında ise, bir mermerüretim isletmesindeki sorumluluk muhasebesi ve transfer fiyatlama yöntemleri ileisletmenin maliyet yönetimi basarısı arasındaki iliski incelenmistir. Sonuç olarak,etkin bir sorumluluk muhasebesi sisteminin olusturulmadığı ve sağlıklı bir transferfiyatlama politikasına sahip olmayan isletmenin maliyet yönetimi konusunda yetersizolduğu gözlenmis ve elde edilen bulgular ısığında, isletmeye uygun bir transferfiyatlama yöntemi önerilerek, tezde aranan amaca ulasılmıstır.

Nowadays, where the hard and relentless conditions of competition reignon the marketing world, companies are working on to hold and save their presentsituation before trying to increase their share in the market. This act usually startswith attempts of pulling down the costs to an aspired level. Recently theimportance of cost management is increasingly understood. Companies may adoptdifferent techniques and approaches to cost management, to assure their potencyof competition, but without switching to responsibility accounting system (whichis a necessity to control and direct the costs), this is almost impossible because onresponsibility accounting the main aim is to control the outcomes. In divisionalcompanies where the responsibility accounting is exercised: the policy of transferpricing, which will be applied in transfers of goods and services between thedivisions, has to be founded. When deciding transfer pricing policies, taking theconcern about the cost management to foreground, is going to be to the benefit ofthese companies.In this study the subject is theoretically approached and discussed, thenapplied to a marble processing company. As a result it is observed that: the modelcompany which has not established a healty policy regarding to the transferpricing and an effective responsibility accounting system, was also inadequateabout cost management. By proposing a healthy transfer pricing method to themodel company, according to the results obtained by the study, this study hasreached it?s purpose.