Hume ve Kant`ta nedensellik

Abstract

Hume ve Kant epistemolojide, ontolojide ve metafizik alanda yer etmiş iki önemli filozoftur. Bilginin kaynağı, unsurları ve nedenselliği ele alış tarzları bakımından birbirinden farklılık gösterseler de, bilginin ortaya çıkışını açıklama düzenleri bazı noktalarda ortaklık gösterir. Bu anlamda bilginin kaynağı ve nedensellik anlayışları felsefe tarihinde devrim niteliği kazanmıştır. Çalışmamızda bu iki filozofun ağırlıklı olarak nedensellik anlayışları olmak üzere bilginin kaynağı, bilginin sınırları ve nedensellikle ilişkili özgürlük anlayışlarını ortaya koymaya çalıştık.Tezimizin birinci bölümünde, Hume'un bilgi teorisine bağlı olarak ele aldığı nedensellik problemini, algının temelinde olduğu, alışkanlıklara dayalı bir ide olarak değerlendirdik ve nedensellik anlayışıyla ilişkilendirdiği özgürlük tanımını inceledik.İkinci bölümde, Kant'ın nedensellik anlayışını, bağlı olduğu bilgi görüşü içinde ele aldık, bununla birlikte bilginin kaynağı ve elde edilmesiyle ilgili rasyonalist ve emprist tavırlara eleştirisine yer verdik. Kant açısından bilgiyi iki yönüyle değerlendirdik, nedensellik anlayışını zihnin kavramsallığı altında a priori bir ilke olarak tanımladık ve nedenselliğe bağlı özgürlük anlayışını belirlemeye çalıştık.Üçüncü yani son bölümde ise Hume ve Kant'ın nedensellik anlayışlarını, başta Hume'un nedenselliği, sonrasında Kant'ın Hume'a cevap niteliğinde geliştirdiği nedenselliği ortaya koyarak, bu iki filozofun nedensellik anlayışlarındaki benzerlikleri ve farkları belirlemeye çalıştık.

Hume and Kant are two philosophers who have colossally important places in epistemology, ontology as well as metaphysics for their ideas have revolutionised the history of philosophy in many ways. Despite having different views on the sources and aspects of knowledge as well as the explanation of causality, their respective understandings of the manifestation of knowledge show striking similarities. This paper aims foremost to map out the theories of these two philosophers on questions of the source and borders of knowledge and notion of freedom in a relation to causality with a particular focus on their perceptions of causality.Part I deals with the question of causality, which Hume looks at through theory of knowledge, as a concept that has perception and habit in its essence. Hume?s definition of freedom in relation to causality is also investigated.Part II evaluates Kant?s response to the rationalist and empiric approaches on the sources and attainment of knowledge. It also looks into his theory of knowledge from two perspectives: It defines his understanding of causality as an a priory principle of conceptualisation of the thought and tries to sketch out his perception of freedom as a consequence of causalityFinally part III attempts to demonstrate both the differences and similarities between Hume?s and Kant?s conceptualisations of causality by looking at Hume?s theory and that of Kant?s, which Kant developed in response.