Lise öğrencilerinin mükemmeliyetçilik düzeyleri ile anne baba tutumları arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmanın amacı, lise öğrencilerinin mükemmeliyetçilik düzeyleri ile anne-baba tutumlarının cinsiyet, sınıf düzeyi, sosyo-ekonomik düzey ve anne-babanın öğrenim düzeyi açısından incelenmesidir. Bu çalışma, betimsel yöntem kullanılarak yapılmıştır. Araştırma, amacına uygun olarak 2006-2007 bahar döneminde Aydın ilindeki liselerde öğrenim gören ve tesadüfi olarak seçilen 971 öğrenci üzerinde (452 kız, 519 erkek) gerçekleştirilmiştir.Araştırmada Bilgi Formu, Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği ve Anne-Baba Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Veri analizleri için SPSS/WINDOWS 14.0 programı kullanılmıştır. Gruplar arası farkı belirlemek için `t testi' ve `varyans analizi', mükemmeliyetçilik ve anne baba tutumları arasındaki ilişkiyi belirlemek için `korelasyon' kullanılmıştır.Araştırmada mükemmeliyetçiliğe ilişkin cinsiyetler arasında yapılan karşılaştırmada, erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre kişisel standartlar, ailesel eleştiri ve davranışlardan şüphe; kız öğrencilerin ise erkek öğrencilere göre düzen mükemmeliyetçilik alt boyutlarında daha yüksek ortalamalara sahip oldukları görülmüştür. Ayrıca araştırmada yaşlar arasında da anlamlı fark görülmüştür. Koruyucu anne, otoriter anne ve otoriter baba tutumlarına sahip 18 yaşındaki gençlerde hatalara aşırı ilgi, davranışlardan şüphe, ailesel beklenti ve ailesel eleştiri alt boyuları açısından yaşları 17, 16 ve 15 olan öğrencilerle ortalamaları açısından anlamlı fark bulunmuştur. Sınıf düzeyleri açısından da anlamlı fark bulunmuştur. Demokratik anne, otoriter anne tutumlarına sahip 10.sınıf öğrencilerinin ve demokratik baba tutumlarına sahip 9. sınıf öğrencilerinin davranışlardan şüphe, ailesel beklenti alt boyutlarında ortalamalarının anlamlı derecede farklı olduğu görülmüştür. 11. Sınıf öğrencilerinin ise ailesel eleştiri alt boyutunda ortalamalarının anlamlı derecede farklı olduğu görülmüştür.Araştırmanın sonuçlarına göre anne öğrenim düzeyine göre farklılık bulunmuşur. Demokratik anne tutumuna sahip ve annesi lise mezunu öğrencilerin ortalamalarının, annesi ilkokul, ortaokul ve üniversite mezunu olanlardan anlamlı derecede farklı olduğu görülmüştür. Düzen alt boyutunda annesi lise mezunu olanların ortalamalarının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca davranışlardan şüphe alt boyutunda annesi ilkokul mezunu olanların, ailesel eleştiri alt boyutunda annesi ortaokul mezunu olanların, kişisel standartlar alt boyutunda ise annesi ilkokul ve lise mezunu olanların ortalamalarının daha yüksek olduğu da bulunmuştur.Baba öğrenim düzeyine göre de araştırma sonucunda anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Koruyucu baba tutumlarına sahip öğrencilerden babası ortaokul ve lise mezunu olan öğrencilerin ortalamalarının babası üniversite ve ilkokul mezunu olanlara göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Hatalara aşırı ilgi alt boyutunda babası lise mezunu olan öğrencilerin ortalamalarının; babası ilkokul, ortaokul ve üniversite mezunu olanlara göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca sosyo-ekonomik düzey açısından anlamlı farklılık bulunmuştu. Koruyucu anne tutumlarına sahip öğrencilerin sosyo-ekonomik düzey açısından orta düzeyde aileye sahip öğrencilerin ortalamalarının ailesi düşük ve yüksek olan öğrencilere göre daha yüksek olduğu bulunmuştur.Araştırmanın sonuçları, önceki bulgular ışığında mükemmeliyetçilik ve anne baba tutumları kapsamında başka araştırma ve uygulamalara da yol gösterecek bağlamda tartışılmıştır.Anahtar Sözcükler: Mükemmeliyetçilik, anne-baba tutumları, lise öğrencileri.

The aim of this study is to investigate the relationships between high school students' perfectionism and parenting styles. Gender, grade, socio-economic status, mother?s education level, father?s education level were also searched in this context.In this study, the general search model was adopted. The sample set of the research was taken from the high schools in Aydın by the random set sampling method. The participants were 971 students (452 girls; 519 boys) who participated in the study voluntarily.Main instruments are Personal Information Form, Frost Multidimensional Perfectionism Scale (Frost, Martin, Lahart & Rosenblate 1990) and Parents Attitude Scale (Kuzgun ve Eldeleklioglu, 1993; 2005) . SPSS for WINDOWS was used for data analyses. The group differences were tested by t-test and F statistics. Correlational statistics were also employed to search for relationships between perfectionism and parenting styles.The findings showed that there is a difference between the gender according to the scores of the high school students, male students according to the female students have higher personal standards, parental criticism and doubts about actions; female students according to the male students have higher perfectionism on the organization subdimension.Also the findings showed that there are differences among ages. The 18 years old students who received protective mother, authoritarian mother and authoritarian father behaviors have meaningful differences on the subdimensions of concern over mistakes, doubting about actions, parental expectations and parental criticism according to the students within the ages of 17, 16 ve 15. There are differences among the grades of the students. 10th grade students who have democratic and authoritarian mother styles and 9th grade sudents who have democratic father styles have meaningful differences on the subdimensions of doubting about actions and parental expectations .11th grade students have scores that are meaningful on parental criticism.According to the results there are differences through mother?s educational level. Scores of the students whose mothers are high school graduates and who have democratic mother styles are meaningfully different from the students whose mothers are primary school, secondary school and university graduates. On the subdimension of organization, the scores of the students whose mothers are high school graduates are higher. Moreover, on the subdimension of doubting about actions, the students? mothers who are primary school graduates, on the subdimension of parental criticism the students? mothers who are secondary school graduates, and on personal standards the students? mothers who are primary and high school graduates the scores are higher.The results showed that there are also differeces according to the fathers? educational level. The scores of the students whose fathers are protective, and whose fathers are secondary and high school graduates are higher than the scores of the students whose fathers are unversity and high school graduates.On the subdimension of concern over mistakes the scores of the students whose fathers are high school graduates are higher than the scores of the students whose fathers are primary school, secondary school and university graduates. Moreover there are meaningful differences on the socio-economic status. The students who have protective mother styles, and who have medium socio-economic status levels have higher scores than the students who have lower and higher socio-economic status.The results are discussed in the light of previous findings and in the context of perfectionism and parenting styles, conducting future research for implications as well.Key-words: Perfectionism, parenting styles, high school students.