Enerji sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin özelleştirilmesinde firma değerlemesi sorunu ve TÜPRAŞ örneği

Abstract

Bu çalışmada özelleştirme değerlemesi, petrol sektörünün teknik terminolojisi ile bağ kurularak anlatılmıştır. Çok geniş bir alan olan enerji sektörü değerlemesi, petrol sektörünün alt akım (rafinasyon ve pazarlama) kolu ile daraltılmış, bu sınırlamaya rağmen konular arasında teknik olarak mantık sırasının korunması maksadıyla üst akım (üretim ve iletim) konularına değinilmiştir. Değerleme ve özelleştirme teorileri genel manada alınmıştır. Enerji sektörünün güncel değerleme kriterlerini içine alan teorik yöntemler verilmiştir.Özelleştirme 20. yüzyıl son çeyreği itibariyle ekonomik ve siyasi bir realitedir. Geçmişte kamu kaynaklarıyla oluşturulmuş varlıkların zamanla devlet kontrolünden özel mülkiyete geçişi olarak tanımlanabilir. Özelleştirmenin kamuya sağlayacağı faydalar ise değerleme alanında yetkin bir çaba ile gerçekleştirilebilir. Enerji sektörünün, çok büyük yatırım maliyeti ve teknik kapasite gerektiren bir alan olması nedeniyle, özelleştirilmesindeki potansiyel alıcılar ancak bu sektörde faaliyet gösteren diğer yerli ve yabancı firmalardır. Enerji sektöründeki özelleştirmenin ekonominin genişleme döngüsünde yapılması özelleştirilen firmanın en yüksek değeri bulabilmesi açısından önemlidir. TÜPRAŞ'taki blok satış ihaleleri bu zamanlama açısından çok doğru bir periyotta gerçekleştirilmiştir.TÜPRAŞ örneği değerlemeye esas olabilecek negatif ve pozitif yönleriyle tanıtılmıştır. Bu değerlemedeki temel olabilecek teknik konular ayrıntılarıyla beliritilmiş , eş grup karşılaştırmaları teknik konulara göre düzenlenmiştir.

In this thesis privatization valuation issue was tried to be explained by establishing bound with the terminology of petroleum sector. The vast energy valuation subject has been narrowed by downstream branches of petroleum sector. Despite this limitation, in order to protect logical segmentation between the chapters technically, the upstream branches has been mentioned. Valuation and privatization teories were tried to be explained in a way of some approaches with general terms. Recent valuation methodologies abaout energy was also mentioned.Privatization is a economic and political reality for last quarter of the 20th century. Privatization colud be also identified as transition of assets from state control to private sector in the past. Profitable results of privatization could be realized by distinguished afford. Due to the needs of giant investment costs and technical capacities in the energy sector, the potential buyers may be the foreign or local companies which carry on business in that field allready. To be able to find the peak value of privatizing company , it is also important to operate the action during the expanding cycle of economy. We can see that the timing of block privatization auction of TÜPRAŞ was in the right periods.Generally this TÜPRAŞ example is to be tried to introduce with its negative and positive aspects. In this valuation technical issues are detailed in basic fields there with all the peer group comparisions are methodized according to technical base.