Aşk ve kahramanlık konulu Türk halk hikâyelerinin kurgusunda kadının rolü

Abstract

Özellikle aşk ve kahramanlık konulu Türk halk hikâyeleri (Tahir ile Zühre, Aslı ile Kerem, Ferhat ile Şirin, Yusuf ile Züleyha, Âşık Garip ve Bezirgan Kızı gibi) masallara ve destanlara oranla kadın kimliğinin daha çok işlendiği ?öncesinde sözlü daha sonra yazıya geçirilmiş- edebiyat ürünleridir. Masallarda yalınkat bir figür olarak ve genellikle de nesne olarak var olan kadının konumu, arkaik destanlarda da -yazıya yakın zamanlarda geçirilmiş olanlar hariç - benzer bir durum gösterir.Türk halk hikâyelerinin kurgusunda kadının rolünü araştırmak, sözlü kültür ürünü olarak özellikle erkek âşıklar ve meddahlar tarafından icra edilen bu tip halk hikâyelerinde, kadına nasıl bir rol biçildiği, kadının yerleştirildiği konum ve kadına yüklenen görevleri yansıtması açısından dikkate değerdir. Kadının anlatının kurgusundaki rolü (sevgili, anne, dadı, sihirbaz, büyücü vb.), konumu (özne/nesne, etken/ edilgen), kurgudaki görevi (kahraman, yardımcı, bağışçı, karşıt kahraman, engelleyici) masallara ve destanlara oranla, daha yakın zamanda kurgulandığı için halk hikâyelerinde daha belirgin ve ayrıntılıdır.Türk halk hikâyelerinde, hikâyelerin adında da görüldüğü gibi ?ilk ad erkek kahramana ait olsa da ikinci ad kadına aittir. Kadının masal ve destanlardaki ?edilgen? varlığının halk hikâyelerinde ?söz konusu anlatılara oranla- daha etken bir konuma taşındığı görülmektedir.Bu çalışmada da Türk halk hikâyelerinde kadının nasıl temsil edildiği ve kurgudaki rolünün ne olduğu dikkatlere sunulacaktır.Anahtar Kelimeler: Halk hikâyesi, kadın, kadının rolü, kadının görevi, özne kadın, nesne kadın.

Particularly on the Turkish folk stories of love and heroism (Tahir and Venus, with Original Carter, Ferhat and Sirin, Yusuf Züleyha, like the girl fall in love, strange and Bezirgan) epics fairy tales and more committed than the woman's identity, then post-passed before the oral-literature products. Simplificative tales as a figure and as an object existing in the position of women generally, archaic legends recently passed except the-post - shows a similar situation.Turkish folk stories investigate the role of women in fiction, especially the male lovers as the product of oral culture and folk stories of this type were carried out by meddahlar, biçildiği a role in how women, the woman placed the loaded position and duties of women in terms of reflecting notable. Women's role in narrative fiction (lover, mother, nanny, wizard, sorcerer, etc.), Position (subject / object, active / passive), in fiction of task (the hero, helper, donor, opposite the hero, blocking) than in fairy tales and legends, a closer constructed also for the more specific and detailed folk stories.Turkish folk stories, stories-the first step, as shown in the name of the male hero, although the second name belongs to the woman. In sagas women's tale and `passive` than in the presence of folk-stories-narratives that people are moved to a location factor. In this study, the representation of women in Turkish folk stories and will be submitted to the attention of what is the role of fiction.Keywords: Folk tales, woman, the role of woman, woman?s task, woman subject, object, woman