1970`lerde CHP`nin 2000`lerde AKP`nin yükselişi üzerine karşılaştırmalı bir inceleme

Abstract

Bu çalışmada Türkiye'nin iki değişik döneminde toplumdan ilgi ve önemli destek görmüş CHP ve AKP'nin yükselişlerine neden olan etkenleri dönemin koşulları ve özgüllüğü çerçevesinde, ilk başta ayrı bölümlerde ele alınmış daha sonra da karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.Türkiye'de solun siyasal yaşama girişi Türkiye'nin 1960'lı yıllardaki hızlı sanayileşme dönemine rastlamaktadır. Bu dönemi incelerken sanayileşme ve hızlı değişme olgusunun siyasete olan etkisi üzerinde durulmuştur. 1960'larda CHP'nin politik yelpazede kendi konumunu belirtmesiyle birlikte politik hayatta ideolojik farklılıklar ortaya çıkmıştır. Bu açıdan CHP'nin 1973 seçimi ve ardından 1977 seçiminde gösterdiği seçim başarısı ve istikrarlı yükseliş siyasi yelpazede sola ve sosyal demokrasiye denk düşmüştür.2000'li yılların başından itibaren Türkiye siyasetindeki değişime en uygun cevabı veren AKP 2002 ve 2007 seçimlerinde iktidara gelmiştir. AKP'nin istikrarlı başarısı çoğu akademisyen tarafından merkez sağda neoliberal hegemonyanın ihtiyaçlarına en iyi cevap veren parti olmasına bağlanmaktadır. Onun bu istikrarlı başarısıyla birlikte siyaset bilimi literatürüne ?Muhafazakar Demokrasi? kavramı da girmiştir.CHP'nin 1970'lerdeki yükselişi ile 2000'lerde yeni kurulan AKP'nin karşılaştırılması oldukça riskli olmakla birlikte, bu iki partinin dönemsel yükselişleri, toplumdan aldıkları desteğin nedenlerinin ortaya konması Türkiye siyasetinin geçirdiği değişimi anlamaya yardımcı olacaktır.Bu çalışmada Türkiye'de sağın yükselişi ile solun yükselişi arasında nasıl bir ilişki olabileceğini niteliksel ve niceliksel öğeler açısından incelenmiş; CHP ve AKP'nin desteklerinin özgül nitelikleri ortaya koyulmuştur.Anahtar Kelimeler: CHP, AKP, Ortanın Solu, Milli Görüş, Sosyal Demokrasi, Muhafazakar Demokrasi, Seçimler, İthal İkameci Sanayileşme, Neoliberalizm, Bülent Ecevit, Recep Tayyip Erdoğan

In this work, the factors, which effect the rise of JDP (Justice and Development Party) and RPP (Republican People?s Party) within the context of the unique conditions of their cycle, have been analyzed firstly as separate chapters and then as comparative.In Turkey, leftist political views? entry to political life has been coincided with the rapid industrialization period in 1960?s. While examining of this period, the effects of industrialization and rapid changes to the politics have been focused. In 1960?s, when RPP has been stated its position on political spectrum, some ideological differences in political life have been emerged. In this respect, the success of RPP from 1973 and 1977 elections has been suited to left and social democracy on political spectrum.From the beginning of 2000s, JDP, which described as a political party that respond with the most suitable answer to the change in Turkish political agenda, come into power by 2002 and 2007 elections. According to many academicians, JDP?s consistent success has been connected to its ability to respond to the need on neo-liberal hegemony on center-right. Also, with this stable success the concept of ?Conservative Democracy? has been entered to the literature of political science.Furthermore, the comparative analyses of RPP?s rise in 1970?s and newly-formed (in 2000s) JDP could be seen as rather risky. But, these two parties? periodical rises, the reasons of huge support from society would help to understand Turkish political changes. So, this analysis could be seen as, also, ?worthy to discuss?.In this work, relations of the rise of right and left in Turkey have been examined in terms of qualitative and quantitative components and also, the specific features behind the support of RPP and JDP have been set forth.Key Words: RPP, JDP, Centre of Left, National View, Social Democracy, Conservative Democracy, Elections, Import Substitution for Industrialization, Neo-liberalism, Bulent Ecevit, Recep Tayyip Erdogan