Vergi gelirleri ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği (1998-2011 Dönemi)

Abstract

Bu çalışmanın amacı; Türkiye'de vergi gelirleri ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin eşbütünleşme ve nedensellik yönünden incelenmesidir. Bu bağlamda çalışmada 1998-2011 yıllarını kapsayan üçer aylık veriler kullanılarak eşbütünleşme ve hata düzeltme metodolojisiden faydalanılmıştır. Çalışmada vergi gelirlerinin büyüme üzerindeki etkisi analiz edilirken sadece toplam vergi gelirleri ile sınırlı kalınmayıp, dolaylı ve dolaysız vergi gelirleri de kullanılarak analiz derinleştirilmiştir. Yapılan ampirik analiz neticesinde dolaylı vergiler ile ekonomik büyüme arasında uzun dönemli bir ilişki saptanmıştır. Bunun yanı sıra, hem kısa hem de uzun dönemde dolaylı vergi gelirlerinden ekonomik büyümeye doğru tek yönlü bir nedensellik bağı tespit edilmiştir. Diğer taraftan dolaysız ve toplam vergi gelirleri ile ekonomik büyüme arasında bir eşbütünleşme ilişkisine rastlanmamıştır. Ancak hem dolaysız hem de toplam vergi gelirleri ile büyüme arasında çift yönlü bir nedensellik bağı tespit edilmiştir. Elde edilen tüm bulgular ışığında Türkiye'de 1998-2011 döneminde ekonomik büyümeyi etkilemek için kısa dönemde dolaysız vergi gelirlerinin daha etkin olduğu; ancak bu durumu takiben uzun dönemde dolaylı vergi gelirlerinin de büyüme üzerinde etkin hale geleceği sonucuna ulaşılmıştır.

The aim of this study is to investigate the relationship between tax revenues and economic growth in terms of cointegration and causality in Turkey. In that sense, cointegration and error correction methodologies are employed by gathering quarterly data covering 1998-2011 periods. The analysis is detailed by using direct and indirect tax revenues along with overall tax revenues while examining the impact of tax revenues on economic growth. Findings obtained from empirical analyses indicate that there is a long term relationship between indirect tax revenues and economic growth. In addition to this, there exists a uni-directional causality running from indirect tax revenues to economic growth in both short and long term. On the other hand, no cointegration relationship is found between direct/overall tax revenues and economic growth. However, there exists bi-directional causality running between direct/overall tax revenues and economic growth. In the light of all these findings, it is found that indirect tax revenues are relatively more efficient on economic growth in the short term nonetheless direct tax revenues are also affected in the long term following this interaction in Turkey over the periods 1998-2011.