Eski Türkiye Türkçesi ve Türkiye Türkiye Türkçesi arasında lehçe içi aktarma sorunları

Abstract

Bu çalışmada, Eski Türkiye Türkçesi döneminde yazılmış olan Battalnâme, Dânişmendnâme, Fetihnâme ve Tevârîh-i Âl-i Osman'ın Türkiye Türkçesine yapılan aktarmalarında karşılaşılan sorunlar incelenmiştir. İnceleme, ek, kelime, söz dizimi ve deyim gibi dilin çeşitli düzeylerini kapsayıcı niteliktedir. Aktarma hataları, hatanın oluşum sebepleri dikkate alınarak sınıflandırılmış ve temel hata tipleri belirlenmiştir.Ön bilgilerin yer aldığı giriş bölümünde, Eski Türkiye Türkçesinin tarihî gelişimi ve incelenen metinler üzerinde durulmuş, araştırmanın yöntemsel modeli ortaya konmuştur. Kuramsal zemini oluşturan ilk bölümde ise çeviri ve çeviribilim kavramları, aktarma ve çeviri ve aktarma sorunları üzerine yapılmış çalışmalar hakkında bilgiler verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ek düzeyinde, üçüncü bölümünde kelime düzeyinde, dördüncü bölümünde söz dizimi düzeyinde, beşinci bölümünde deyimlerde karşılaşılan hatalar belirlenmiş, tasnif edilmiş ve örneklendirilmiştir. Örneklerin altında, hatanın nedeni açıklanmış ve öneri aktarma cümleleri yazılmıştır. Sonuç bölümünde ise hata tipleri üzerine genel bir değerlendirme yapılmış ve bu hatalardan kaçınmak için tekliflerde bulunulmuştur.

In this study, the problems of the works called Battalnâme, Dânişmendnâme, Fetihnâme and Tevârîh-i Âl-i Osman written during the period of the Old Turkey?s Turkish confronted with the quotations made into Turkey?s Turkish have been examined. The survey has an overall quality of the different levels of the language such as affixes, syntax and idioms. The intralingual translation mistakes have been classified by being taken into consideration the formation causes of the mistakes and the main error types have been determined.In the introduction chapter where preliminary information has been available, the historical development of the Old Turkey?s Turkish and the texts studied have been emphasized and the procedural model of the survey has been set forth. In the first chapter which forms the theoretical part, information has been presented about the studies fulfilled upon the translations and science of translation concepts, intralingual translation and translation and intralingual translation problems. The errors encountered at the level of affixes in the second chapter of the survey, at the level of lexicollogy in the third chapter, at the level of syntax in the fourth chapter and at the level of idioms in the fifth chapter have been determined, classified and exemplified. Under the samples, the reasons of the errors have been explained and suggestion intralingual translation sentences have been written. At the chapter of result, a general evaluation has been made on the error types and suggestions have been offered to ged rid of these errors.