Türk dilinde yanış (Motif) adları -Anadolu sahası-

Abstract

Türklerin hayvancılığa dayalı göçerevli kültürüyle ortaya çıkarak temel giyecek ve çadır ihtiyacını karşılamak için yapılan halı ve düz dokumacılık, daha sonra tüm Türk dünyasında olduğu gibi Anadolu'da da bir görsel sanat hâline gelmiştir. Türk halı ve düz dokuma sanatı, Orta Asya kökenli olmasına rağmen, Anadolu'nun Türkleşmesinden sonra da Anadolu'da mükemmel örneklerini vermeye devam etmiştir. Bu sanatın en önemli göstergelerinden biri de halı ve düz dokumalardaki yanışlardır.Türk halı ve düz dokumalardaki yanışlar birçok açıdan değerlendirilebildiği gibi bir dil göstergesi olarak da incelenebilmektedir. Aslında bir görsel sanat ürünü olan yanışlar, dokuyucular tarafından binlerce yıldır Türkçenin sunduğu imkânlar çerçevesinde adlandırılmıştır. Türk dilinin çeşitli yapı özellikleri kullanılarak yapılmış olan bu adlandırmalar, kaynakları ve bu adlandırma süreci sırasında gerçekleşen anlam olayları açısından çeşitlilikler göstermektedir.Bu çalışma, Anadolu sahasındaki yanış adlarının tespit, tasnif ve tahlil edilmesi amacını taşımaktadır. Böylece, Anadolu sahası Türk halı ve düz dokuma ürünlerinde kullanılan yanışların adları, Türkçenin kavramlaştırma veya adlandırma/ad verme gücü ve zenginliği açısından çok önemli bir yere sahip olduğu gösterilmeye çalışılmıştır.

Carpet and rug have arosen with the animal husbandary founded nomadic culture of Turkish and have been woven in need of tent and basic clothing and subsequently become a visual art both in all Turkish world and in Anatolia. Although the art of Turkish carpeting and rug is of Central East origin, it has continued to introduce magnificient examples in Anatolia as well. The consideration of this art is the motives in carpets and rugs.The motives on Turkish carpets and rugs can be assessed in many respects and as an indicator of a language as well. The motives which are the products of visual art in fact, have been named in accordance with the Turkish language facilities by the weavers for thousands of years. These namings have various structure features and range in terms of meanings in the origin and naming process.This study has the aim of identification, classification and analizing of the names of motives in the area of Anatolia. Thus, in the names of motives which are used in the products of Turkish carpets and rugs in the area of Anatolia has hold key fort he conceptualization and naming power and richness.