Dört kadın yazarın romanlarında `Makbul Aile` (Halide Nusret Zorlutuna, Muazzez Tahsin Berkand, Kerime Nadir Azrak, Sâmiha Ayverdi)

Abstract

Bu çalışmada, Cumhuriyet dönemi kadın yazarlarından Halide Nusret Zorlutuna, Muazzez Tahsin Berkand, Kerime Nadir (Azrak) ve Sâmiha Ayverdi'nin 1925-1983 tarihleri arasında yayımlanan telif romanları üzerinden aile yapıları incelenmiştir. Yeni bir ulus inşa etme projesiyle beraber hız kazanan modernleşme çabaları ekseninde aile, yeni toplum-yeni insan oluşturma sürecinin etkin ve aracı bir unsuru olarak görülmüştür. Çalışmada devlet politikaları tarafından oluşturulmaya çalışan makbul aile yapısı ile yazarların bu aile tipi hakkındaki eleştirileri, kurgulanan anne, baba ve çocuk karakterleri vasıtasıyla açıklığa kavuşturularak yazarların kendi makbul aile algıları tespit edilmeye çalışılmıştır. Kişilerin okul'dan önce sosyalizasyon süreçlerinin başladığı yer olan aile, Cumhuriyet'in modernleşme hareketleri çerçevesinde kadının, erkeğin ve çocuğun görevlerinin yeniden tanımladığı bir alan olmuştur. Modern aile, yanıbaşında güçlü bir devlet arzusunu taşıyan, toplumu bizzat inşa eden politik bir uğrak, bir kök metafor olarak tahayyül edilmiştir. Bu yüzden annelik, babalık ve çocukluk, kişilerin doğal davranışları ve ihtiyaçları ekseninde oluşan kimlikler olarak ortaya çıkmadığı için, gerek toplumsal hayatta gerekse romanlarda içinde pek çok çelişkiyi, sancıyı barındıran kadınlık ve erkeklik bilinçlerinin oluşmasına neden olmuştur. Zorlutuna'nın romanlarında dikkat çekici bir vatan vurgusu, ulusal bilinç üzerinden kurgulanan aile, Berkand'ın ve Nadir'in romanlarında daha çok medenî hayat göstergeleri üzerinde yoğunlaşmıştır. Sâmiha Ayverdi ise Cumhuriyet'in makbul aile anlayışına, İslam ve tasavvuf merkezli bir bakış açısı getirmiştir. Anahtar Sözcükler: Cumhuriyet modernleşmesi, aile, yeni toplum, vatan, yurttaşlık.

In this study, the family structure was investigated via the copyright books of the women writers, Halide Nusret Zorlutuna, Muazzez Tahsin Berkand, Kerime Nadir (Azrak) ve Sâmiha Ayverdi published in 1925-1983 during the period of the Turkish Republic. In the perspective of accelerating modernization efforts with the aim of construction of a new nation, family was seen as an effective mediator in the process of creating a new society and new man. In this study, those writers' perception about their own accepted family concept was determined by examining fictional father, mother, child figures by examining the intended family structure created by governmental policies and the criticism of authors upon this kind of family type structure.The family in which individuals make a step toward socialization before schooling, was an area where the roles of men and women were re-defined in the perspective of the modernization of the republic modern family was considered as a political haunt which directly constructs the society as a root metaphor. Hence, motherhood, fatherhood, childhood were not emerged from their own natural behaviours and their own identities created by their own needs, so this leads to create the awareness of masculinity hosting suffers and conflicts in social life and novels. As a comparison to the novels of Zorlutuna in which the family concept was constructed on the basis of the emphasis on homeland, the novels of Berkand and Nadir mostly focus on modern life. Sâmiha Ayverdi contributed to the concept of the accepted family by taking the perspective of Islam and Islamic sufism.Key Words: Rebuplican modernization, family, new society, homeland, citizenship.