Hayvan motifli Uygur halk masallarının linguistik ve metinbilimsel analizi: Gramer - metin - aktarma - tahlil

Abstract

Çalışmamız M.ELİYEVA'nın `Uyul Altun (Uyġur Xeliḳ Çöçekliri)` eserinde bulunan hayvan motifli `Göher TuġidiġanToxu İnci Yumurtlayan Tavuk`, Yaġaç At Ağaç At`, `Karizdiki Bödine Çukurdaki Bıldırcın`, `Alté Hayvaniñ Seyehati Altı Hayvanın Seyehatı`, `Tülke ve Bödüne Tilki ve Bıldırcın`, `Pil bilen Maymun Fil ile Maymun`, `Heyyar Tülke bilen İşt Hilekar Tilki ile Köpek`, `Éyiḳniñ Oġli Erḳurban Ayının Oğlu Erkurban` adlı sekiz masalın metin, aktarma gramer ve metin tahlilleri çalışmasıdır.Çalışmanın giriş bölümünde masal ve masalların özellikleri ve Uygurlarda masal geleneği hakkında bilgi verilmiştir.Eserin gramer bölümünde yapılan incelemeler Rıdvan ÖZTÜRK'ün `Yeni Uygur Türkçesi Grameri` eseri esas alınarak; Uygur Kiril Alfabesi'nden bahsedilmiş, ses bilgisi bölümünde Kazakistan'da konuşulan Uygur Türkçesi'nde yer alan sesler, ses uyumları ve ses olayları hakkında bilgiler verilmiştir. Şekil bilgisi bölümünde masallar Türkiye Türkolojisi'nde kabul gören sisteme bağlı kalınarak incelenmiştir.Metin bölümünde hikâyelerin transkripsiyonu yapılmış, transkripsiyonu yapılan masallar numaralandırılmıştır. Aktarma bölümünde ise transkripsiyonu yapılan masallar Türkiye Türkçesine aktarılmıştır.Tahliller bölümünde masalların anlamsal özellikleri ve masallarda geçen kahramanların rol ve karakter tahlilleri yapılmıştır.

The subject of our study is the analysis of text, transfer grammer of the eight tales which is ornamented with animal motifs on it ,named `Göher Tuġidiġan Toxu`, Yaġaç At`, `Karizdiki Bödine`, `Alté Hayvaniñ Seyehati`, Tülke ve Bödüne`, `Pil bilen Maymun`, `Heyyar Tülke bilen İşt`, Éyiḳniñ Oġli Erḳurban` , collected from Uyghurs living in Kazakstan and published by M.ELİYEVA in Almatı in 1976 into the book named `Uyul Altun (Uyġur Xeliḳ Çöçekliri)`.In prolog section, basic information is given about tales and the features of tales and the customs of tale of Uyghurs.In grammar section, Uyghur cyrillic alphabet is mentioned, in phonetics section on the other hand, vocals, intonations, sound events in Uyghur Turkish which is used in Kazakstan are mainly mentioned. In morphology section, the tales are analyzed ,based on the system approved by Turcology Of Turkey.In text section, the tales was transcribed.In transfer section on the other hand, the tales which was transcribed are transferred to Turkish and comparatively enumerated again according to ones in prolog section.In analyze section, the lexical features of the tales and the roles and characters of heroes in the tales are analyzed.