Artvin ili Yusufeli ilçesi Demirkent (Erkinis) köyü ağzı

Abstract

Artvin İli Yusufeli İlçesi Demirkent (Erkinis) Köyü Ağzı adlı bu çalışmada Erkinis köyü ağzının dil bilgisel özellikleri incelenmiştir. Bu incelemeyi yapmak amacıyla çalışmadan önce derleme yöntemiyle çeşitli dil malzemeleri toplanmıştır. Derleme sırasında diğer bir taraftan da bölgenin coğrafi ve tarihi özellikleri araştırılmış ve asıl amacımız olan dil bilgisel çalışmalara zemin oluşturulmuştur.Coğrafi bilgiler, tarihi bilgiler ve dil malzemeleri ışığında görülmektedir ki Erkinis ağzı ses bilgisel açıdan Doğu Karadeniz, Kuzeydoğu Anadolu, Güney Kafkasya bölgelerinin kesişim noktasında yer almaktadır ve daha çok Kafkas ses düzenine uymaktadır. Ağız, morfolojik yönden ise güneybatıya yani Anadolu ağızlarına daha yakın durmaktadır. Bu da Erkinis ağzının Oğuz Türkçesi etkisine de açık olduğunu gösterir.Erkinis'in bir kavşak noktasında olması, bu nedenle de birçok farklı kültürün tesirinde olması, yöre ağzının karma bir yapıda olmasını kaçınılmaz kılmaktadır. Çalışmanın sözlük kısmı bu karma yapıyı gözleri önüne sermektedir. Ana dili Türkçe olan köy ağzının özellikle Gürcücenin, Ermenicenin ve Kıpçakçanın (Codex Cumanicus) etkisinde kaldığı sözlük kısmında karşılaştırarak gösterilmiştir.Derlenen dil malzemesi ise kelimelerin aldığı eklerle ve metin-sayfa numaralarıyla dizin kısmında gösterilmiştir.

In this study called Turkish Dialect of the Village Demirkent (Erkinis) in the County Yusufeli of Artvin Province I have examined the grammatical characteristics of the dialect of the Village Demirkent. As the corpus of this study, I have collected oral material spoken by the village elders. Additional information has been given in the introductory part of this thesis, regarding the geography and the history of the region where Demirkent dialect is spoken.Geographical, historical and grammatical peculiarites regarding the dialect of the village Demirkent (Erkinis), located at the intersection of Eastern Black Sea region, Northeast Anatolia and South Caucasia areas were examined and described. It has been concluded that the dialect of Erkinis approximates, interms of its morphological characteristics, to the dialects of Anatolia, which are mainly Oghuz.The dialect of Erkinis, which is at the cross-section of various Anatolian dialects, as well as some Caucasian languages, has a composite character, besides its Oghuzic features, carrying some strong influences from the languages of Georgian, Armenian, as well as bearing some relics of historical Kipchak language, especially the one represented by Codex Cumanicus.