Gastronomi turizmi ve gastronomik etkinliklere katılımın yaşam tarzları açısından incelenmesi

Abstract

Yeme-içme bilimi anlamına gelen gastronomi kavramı ile yöresel yiyecek ve içeceklere yönelik ilgilerin artması sonucu, mutfağı ile ün yapmış destinasyonlara yapılan seyahatlerin birleşimiyle oluşan gastronomi turizmi, son yıllarda adından sıkça bahsettiren bir turizm çeşidi konumundadır. Gastronomi turizm ile destinasyonda gün yüzüne çıkan yöreye özgü mutfak kültürünü ve yöresel yiyecek-içeceği tanıtıcı faaliyetlerin gerçekleştirilmesi ile çeşitli gastronomik etkinlikler gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda gastronomi turizmi ve gastronomik etkinliklere katılan turistlerin araştırıldığı bu çalışmada; tüketici davranışları içinde karar verme sürecini etkileyen yaşam tarzı ile gastro turistlerin davranışları incelenmiştir.`Yaşam tarzı gastronomik davranışı etkiler mi?` sorusuna cevap aramak için planlanan bu çalışma; Türkiye'de ilk defa UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağına dahil olan ve Dünya Gastronomi Şehri olarak kabul edilen Gaziantep'te yürütülmüştür. Bu bağlamda araştırma, 2015 Eylül, 2016 Ocak ve Şubat ayları arasında Gaziantep'i ziyaret eden yerli turistlerin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri toplamak için anket yöntemi kullanılmış ve 343 geçerli ankete ulaşılmıştır. Elde edilen verilere göre, turistlerin gastronomi turizm etkinliklerine yönelik genel tercihlerini belirlemek amacıyla veri setine faktör analizi uygulanmış; analiz sonucuna göre ise gastronomik etkinlikler ile ilgili genel tercihlere ilişkin ifadeleri temsil eden 5 faktör; faktör 1: gastronomik deneyim, faktör 2: yerel ürün tercihi, faktör 3: seçkin restoran tercihi, faktör 4: elit gastronomik davranış, faktör 5: aşinalık şeklinde isimlendirilmiştir. Çalışmanın devamında gastronomik etkinliklere katılımın yaşam tarzlarına göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla K ortalamaları (K-Means) kümeleme analizi uygulanmıştır. Kümeleme analizi sonucu yaşam tarzlarına göre 5 kümeye ayrılan turistler; `ılımlı, hedonist, umursamaz, yenilikten korkanlar ve maceracı` olarak gruplanmıştır. Son olarak gastronomik etkinliklere katılım ile yaşam tarzları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla tek yönlü varyans (ANOVA) analizi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, turistlerin gastronomik etkinliklere katılımları ile yaşam tarzları arasında anlamlı farklılık bulunduğu tespit edilmiştir. Ayrıca turistlerin gastronomi turizmi ve gastronomik etkinliklere katılımları ile turistlerin demografik özellikleri arasında da istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Gastronomi Turizmi, Yaşam Tarzı, Gastronomik Etkinlikler, Gastro Turistler, Kümeleme Analizi, Gastro Turist Profili.

With the increase in popularity of local food and beverages accompanied by the notion of gastronomy which is known as the science of eating and drinking, gastronomy tourism is formed by the combination of travels to destinations that are famous for their cuisines. This tourism type has become a topic that has been mentioned often in recent years. With gastronomy tourism, some gastronomic events begin to be organized as a result of promotional activities towards local food and beverages and local cuisine culture. In this regard, this study which is about the tourists participated in gastronomy tourism activities presents the evaluation of gastro tourists' behaviors and life styles affecting decision making process within the subject of consumer behaviors. This study, which is planned to answer the question of `Do life styles affect gastronomic behavior?` is conducted in Gaziantep that is included in UNESCO Creative Cities Network and has had the title of World Gastronomy City. This study is done by the participation of domestic tourists who visited Gaziantep in September 2015, in January- February 2016. The questionnaire technique is applied and via this technique, 343 valid questionnaires are obtained. According to the data obtained by questionnaires, factor analysis is made in order to specify the groups related to overall preferences of tourists towards gastronomy tourism activities. The results of factor analysis lead to a grouping of statements about overall preferences towards gastronomic activities under 5 factors. These are gastronomic experience, local product preference, elite restaurant preference, elite gastronomic behavior and familiarity. Then, K-Means cluster analysis is applied so as to determine whether the participation in gastronomic events differs according to life styles of the participants. According to cluster analysis results, the participants are divided into 5 clusters according to their life styles are named as `moderate, hedonist, extremely uninvolved, food neophobia, adventurous tourists.` Lastly, Analysis of Variance (ANOVA) is applied for measuring the relationship between tourists' life styles and their participation in gastronomic activities. As a conclusion, it is determined that there is a significant relationship between tourists' life styles and their participation in gastronomic activities tourism. Also, it is revealed that there are differences between demographical characteristics of tourists and their participation in gastronomic activities and gastronomy tourism.Key Words: Gastronomy Tourism, Life Styles, Gastronomic Activities, Culinary Tourists, Cluster Analysis, Profile of Culinary Tourist.