Karl Marx`ın sermaye teorisinden Ali Şeriati`nin sosyolojisine emperyalizm ve küreselleşmenin ekonomi politiği: İran üzerine bir değerlendirme

Abstract

İran İslam Devrimi (1979), 20. Yüzyıl'ın en önemli devrimlerinden biridir. Bu devrimin temel motivasyonunu emperyalizm karşıtlığından alır, ama aynı zamanda ideolojik olarak 12 İmam Şiiliği'ni merkeze alması ilginç bir devrimci süreci de ihtiva eder. Bu çalışma, İran İslam Devrimi'ni, Emperyalizm üzerinden okurken, bu kavramın açıklayıcısı olarak Marksist Sermaye Teorisine ve Şeriatici sosyolojiye başvurmaktadır. Aynı zamanda, İran İslam Devrimi'nin Küreselleşme sürecine ne kadar uyum sağladığını da tartışır. Çalışmanın Marksist Sermaye Teorisi'ni irdelemesinin nedeni, bu anlaşılmadan bir ilişki olarak sermayenin doğasını ve hareketini anlamanın çok zor olmasıdır. Şeriatici Sosyoloji'nin çalışılmasının mantığı da şuradadır ki; Emperyalizm ve Küreselleşme süreçleri, İran halkı için Schmitt'çi manada yabancının tasallutu olarak algılandığından, Sosyalizm ve Ulusalcılık gibi fikirler de `İthal` fikirler olarak algılanagelmiştir. Sonuç olarak, bu çalışmanın temel savı şudur ki, Emperyalizm ve Küreselleşmenin İran üzerindeki hegemonya girişimleri ve bunun yarattığı tahribatın analizi ile buna karşı mücadelenin praksisi, Marksist sermaye teorisiyle Şeriati'nin sosyolojisinin kuşkucu bir karşılaştırması ve terkibi üzerine inşa edilebilir. Anahtar Kelimeler: Marksist Sermaye Teorisi, Şeriatici Sosyoloji, Emperyalizm, Küreselleşme, İran İslam Devrimi

The Iranian Islamic Revolution is one of the most important revolutions of the 20th Century. The reasons and socialization of this revolution are related to anti-imperialism, but at the same time, the ideology of revolution based on Shiism shows its extraordinary among the 20th Century revolutions. This thesis try to examine the economic, social, religious and political reasons of the Iranian Islamic Revolution and imperialism's role in this process. Also, it discuss the adaptation of today's Iran to process of globalization. In order to realize successfully this, it is necessary to research extensively the Marxist Theory of Capital and Shariati's Sociology. In the Marxist analysis, the nature and movement of capital as a social relation explains why the imperialism and tendency of globalization is indispensable for continuity and sustainability of capitalism. This is where the logic of studying Shariatian sociology lies, since the processes of imperialism and globalization were regarded by the Iranian people as the intervention of the foreigner in the Schmittian meaning, ideas such as socialism and nationalism have also been regarded as `imported`. In conclusion, this would be the main thesis of this study; the hegemony attemps of imperialism and globalization on Iran, the analysis of the devastation that this caused and the praxis of the struggle againts it could be structured on a sceptical comparison and composition of Marxist Theory of Capital and Shariati's Sociology.Keywords: The Marxist Theory of Capital, Shariati's Sociology, Imperialism, Globalization, Iranian Islamic Revolution