Antik Çağ Karia bölgesi kaya mezarlarında Ion ve Dor düzeni uygulamaları

Abstract

Bu çalışmada Ion ve/veya Dor düzenine dair özellikler gösteren (ya da gösterdiği düşünülen) Karia bölgesindeki kırk dokuz kaya mezarı mimari açıdan değerlendirilmiştir. İki ana bölüme ayrılmış olan çalışmanın ilk bölümünde, kaya mezarlarında görülen baskın mimari üslup olan Ion düzenine ait mimari elemanlar aşağıdan yukarı doğru olmak üzere sırasıyla incelenmiş; taşıyıcı elemanların her biri için o elemanla ilgili bölüm sonlarında, taşınan elemanlar içinse topluca olmak üzere mimari elemanların oranlamaları diğer yapılarda görülenlerle karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Mimari düzenlere dair veriler sunan kapı bölümleri de ayrıca incelemeye alınmıştır. İkinci bölümde ise aynı yöntemle kaya mezarlarındaki Dor düzenine ait mimari elemanlar incelenmiştir. Her ne kadar kaya mezarlarının, normal Ion ve Dor mimarisinden ayrılan yönlerinden dolayı yalnızca mimari üzerinden tarihlendirilmesinin sağlıklı olmadığı görülse de ayrıntılı olarak yapılmış karşılaştırmalı mimari inceleme sonucunda yakalanan ipuçları sayesinde mezarlar için sunulmuş tarihleme önerileri sorgulanabilmiş ve tarihleme önerisi getirilmemiş olan mezarların hangi tarihlere ait olabileceği üzerine yorum yapılabilmiştir. Bu inceleme sonucunda kaya mezarlarına prototip oluşturduğu düşünülen yapılardan hangilerinin mezarlar üzerinde daha fazla etkili olduğuna ve mezarlardaki mimari cephe düzenlemesi uygulayıcılarının kimliğine de açıklık getirilmeye çalışılmıştır.

In this thesis, forty nine rock-cut tombs in Karia region which has Ionic and/or Doric features were evaluated in terms of architecture. This thesis separated into two main sections. In the first section of the thesis, the architectural elements of the Ionic order which is the common type in the region, have been examined respectively from bottom to top. The proportions of the architectural elements have been evaluated comparatively with the ones seen on the other structures at the end of the sections for each element below entablature, and then collectively for the parts of entablatures. The doors which present data about architectural orders were also examined. As to second section, Doric architectural elements of the rock-cut tombs have been examined by using the similar method.Even though the rock-cut tombs are considered unhealthy to be dated basing only on their architecture, because of their features separating from the normal Ionic and Doric architecture; thanks to clues found as a result detailed, comparative, architectural examination, previous dating propositions for the rock-cut tombs could have been questioned and comments could have been made on what dates would the tombs with no dating proposition would have been of. As consequence of this examination, the prototypes for rock-cut tombs and also identities of the builders of these tombs have been tried to be clarified.