XIX. yüzyıl Türk romanında Avrupa

Abstract

XIX. yüzyıl Osmanlı Devleti'nin yüzünü hemen her açıdan Batı'ya döndüğü bir yüzyıldır. Bu çalışmada Osmanlı-Türk toplumunda Avrupaî anlamda ilk hikaye örneklerinin ortaya çıktığı 1870'li yıllardan 1900 yılına kadar yayımlanan romanlarda Avrupa algısı üzerinde durulmuş, Batı kültür ve medeniyetine ait değerlerin romanlara nasıl yansıdığı ele alınmıştır. Diğer bir ifadeyle Türklerin Avrupa algısı ve bu algının oluşmasında eğitim ve seyahat başta olmak üzere çeşitli maksatlarla Avrupa'ya giden romancıların vücut verdiği roman karakterlerinden hareketle Osmanlı - Türk toplumunun Avrupalılaşmasına istikamet veren unsurların rolüne dikkat çekilmiştir. Türk romancısının başlangıçta mesafeli yaklaştığı veya bazı yönlerini örnek aldığı Avrupa kültür ve medeniyeti, yüzyılın sonlarına doğru başta edebiyat olmak üzere hayatın tamamını içine almış, Türk toplumunu neredeyse tamamen yönlendirecek bir noktaya doğru evirilmiştir.Anahtar kelimeler: Roman, Avrupa, kültür, medeniyet, Avrupa algısı

The Ottoman State turned its face to the West in almost every aspect in the 19th century. I studied the perception of Europe in the novels published between 1870s and 1900, the period in which the first examples of novels in the European sense appeared in the Ottoman-Turkish society, and analysed how the Western values found their way into them and were presented. In other words, by analysing the characters of these novels which were written by the novelists who had been to Europe at any period of their life with various aims, among which education and travel were in the front, I pointed out to the Turkish perception of Europe, and the role of the factors that shaped this perception and led to the Europeanization of Ottoman-Turkish society. The European Civilization against which Turkish novelists had some reserves in the beginning, while following some examples taken from it, came to affect the literature and all aspects of life towards the end of the century and evolved to a position of orienting the Turkish society in almost every aspect.Key words: Europe, perception of Europe, novel, culture, civilization.