Firdevsü`l-İkbâl [1b-100a] (giriş, transkripsiyonlu metin, dil-yazım özellikleri, dizin-sözlük)

Abstract

Bu çalışma, yazımına 19. yüzyılın başında Şîr Mu?ammed Mîrâb Mûnis tarafından başlanıp Mu?ammed Rı?? Âgehî tarafından tamamlanan Firdevsü'l-İ?b?l adlı tarih eserinin, ikisi el yazması biri mukayeseli metin olmak üzere üç nüshasının dil özelliklerini transkripsiyonlu metnini, nüsha farklarını, sözlük ve gramatikal dizinini ihtiva etmektedir.Çalışmamız beş bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde eserin yazıldığı coğrafya, tarihî şartlar Çağatay Edebiyatı, eserin yazarlarının hayatları ve eser tanıtılmaktadır.İkinci bölümde eser imlâ özellikleri, fonetik ve morfolojik özellikler, söz varlığı bakımından incelenmiştir. Yöntem olarak geleneksel metin inceleme yöntemlerine bağlı kalınmıştır.Çalışmamızın üçüncü bölümünde Firdevsü'l-İ?b?l'in transkripsiyonlu metni hazırlanmıştır. Metnin kuruluşunda İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinde T 82 kayıt numaralı yazma esas alınmıştır. Yuri Bregel tarafından Leningrad 571a ve E6 el yazmalarının karşılaştırılmasıyla ortaya çıkan matbu metin ve Taşkent 821/1 el yazması, İstanbul nüshasıyla karşılaştırılmış ve farklılıklar dipnotlarda gösterilmiştir.Dördüncü bölümde, eserde geçen Arapça ve Farsça ibare, metin, ayet, hadis ve duaların Türkçe çevirileri verilmiştir.Beşinci bölümde ise gramatikal dizin ve sözlüğe yer verilmiştir. Kişi adları ve etnik adlar ile coğrafî yer adları da dizine ayrı ayrı eklenmiştir. Ekler bölümünde ise metnin tıpkıbasımından örneklere yer verilmiştir.

This study includes the transcripted text of linguistic properties ,differences between editions, dictional and grammatical index of three editions, two of which are calligraphic and one of which is a comparative text of the work of history called Firdevsü?l-İkbâl which was started to be written by Şîr Muhammed Mîrâb Mûnis and completed by Muhammed Rızâ Âgehî.The study is composed of five chapters. In the introduction part, the geographical and the historical conditions under which the work was written, Çağatay Literature, the authors? lives and the literary work are introduced.In the second chapter, the work was analysed in terms of spelling, phonetics, morphology and vocabulary. Traditional text analysing was struck as a method.In the third chapter, the transcriptional text of Firdevsü?l?İkbâl was elabortaed. The manuscript with the register number of T 82 in the Library of Rare Works in the University of İstanbul was taken as the basis of the composition of the text. The printed text arose with the comparison of Leningrad 571 with E6 manuscripts by Yuri Bregel and Taşkent 821/1 manuscript were compared with İstanbul edition and the diffrences were shown in the footnotes.In the fourth chapter, Turkish translations of arabic and Persian phrases,texts, hadiths and invocations in the text were given. In the fifth chapter the grammatical index and and the dictionary are available. Names of people, ethnical names and the names of geopgraphical places are added to the index seperately. The appendix part involves some examples from the facsimilies of the text.