Azerbaycan ekonomisinde petrol ve doğal gazın ekonometrik analizi: Hollanda hastalığı etkisi

Abstract

Azerbaycan topraklarında petrol ve doğal gaz rezervlerinin bulunması bu ülkeyeyapılan yatırımları zaman geçtikçe artırmıştır. Azerbaycan'da özellikle enerjisektörüne yapılan yatırımlar 14 Eylül 1994 yılında imzalanan Asrın Anlaşması ilebaşlamış olup günümüzde de devam etmektedir. 1999 yılında AzerbaycanCumhuriyeti Devlet Petrol Fonu (ACDPF) kurulmuştur. Bu fonun kurulmasındakibaşlıca amaç petrol gelirlerinin bir merkezde toplanması ve ekonomideki sektörlerarasında adil bir şekilde kalkınma amacıyla paylaşımının sağlanmasıdır. Ancakyatırımların daha çok petrol ve doğal gaz sanayilerine yapılması bu alanların dahafazla ilgi görmesine neden olmuştur. Bu nedenle bu süreçte özellikle, petrol ve doğalgaz sanayi dışında kalan sanayi sektörlerinin üretim ve istihdam açısından olumsuzyönde etkilendiği düşünülmektedir. Doğal kaynak zenginliği nedeniyle ortaya çıkandöviz bolluğunun, sanayi sektörü (petrol ve doğal gaz dışındaki) üretimini veistihdamını olumsuz yönde etkilemesi Hollanda Hastalığı'nın belirtileri arasındadeğerlendirilmektedir. Bu nedenle bu çalışmada, Azerbaycan ekonomisinde HollandaHastalığı'nın belirtileri araştırılmaktadır. Araştırma kapsamının ekonometrik analizkısmında yöntem olarak ARDL sınır testinden yaralanılmıştır. Ekonometrik analizdekullanılan veri seti 1995-2017 yıllarını kapsamaktadır. Ekonometrik analizsonucunda hem kısa hem de uzun dönemde Hollanda Hastalığı'nın varlığına yönelikgüçlü belirtilere ulaşılmıştır.

The presence of oil and natural gas reserves in the territory of the Republic ofAzerbaijan increased the investments made to this country as time passed.Investments especially in the energy sector, in Azerbaijan, started with theConvention of the Century signed in 14 September 1994 and still in force today. In1999 the State Oil Fund of the Republic of Azerbaijan was established. The mainpurpose of the establishment of this fund was to collect oil revenues at a particularcenter and to share fairly between sectors in the economy for development. However,the inequality in the distribution of the income generated inequality across the mainsectors and agriculture and services sectors has been affected negatively. The factthat investments are mostly made in the industrial sector and even in the productionof oil and natural gas caused these areas to attract more attention. Therefore, it isthought that the industrial sectors which are not the oil and natural gas industry areaffected negatively in terms of production and employment. If the abundance offoreign currency due to the wealth of natural resources affects the production andemployment of the industrial sector (except oil and natural gas) negatively, it isknown as the Dutch Disease. Therefore, the present study investigates whether thereis a Dutch Disease in Azerbaijan term. Therefore, the present study investigateswhether there is a Dutch Disease in Azerbaijan. ARDL boundary test was used as themethod in the econometric analysis part of the research scope. The data set used ineconometric analysis covers the years 1995-2017. As a result of the econometricanalysis, strong signs have been explored for the existence of Dutch Disease in bothshort and long term.