Musahipzade Celal`in tiyatrolarında gölge oyunlarının etkisi

Abstract

Musahipzade Celâl, Türk tiyatrosunda geleneksel olanla modern olanı buluşturmayı başarmış oyun yazarlardandır. Genç yaşlarından itibaren Türk Gölge Oyunu ve Orta Oyunlarına ilgi duyan ve her iki Türk seyirliğindeki çeşitli argümanları oyunlarında kullanmıştır. Musahipzade Celal, tiyatro oyunlarında, başta karakterler olmak üzere gölge oyunlarının hemen tüm araçlarını kullanmıştır. O, oyunlarında Türk halk edebiyatından, halk tiyatrosundan, gelenek ve göreneklerinden bilinçli bir şekilde yararlanmıştır. Onun tiyatro eserlerinde dikkati çeken bir nokta da gölge oyunu geleneğini, operet ve batı tiyatrosuyla birleştirmesidir. Doğu ile Batı'nın buluştuğu bir coğrafi ortamda gelişen Türk tiyatrosunu; mekân kullanımı, dekor, oyunculuk, sahneleme ve oyun yazarlığı açısından, dünyaya batılı bir gözle bakan, ama doğulu özelliklerle işlenmiş bir tiyatro üslubuna yöneltmiştir. Özellikle komedi oyunlarında biçim olarak Batı'nın `çerçeve sahne` tekniği ile yazmış fakat geleneksel tiyatrodaki tiplerden yararlanmıştır. Yazar, hem geleneksel Türk tiyatrosundakilere yaklaşan tipler yaratmış hem de teknik bazı özellikleri ile geleneksel Türk tiyatrosunu meydan sahneden klasik Batı tiyatrosunun `çerçeve sahne`sine taşımıştır. Bu anlamda çalışmada, Musahipzade Celâl'in oyunlarında özellikle Gölge Oyunları'nın etkisini incelenmiştir. Bu incelemede yazarın tiyatro eserlerinden kısıtlı şekilde ulaşılabilen içerikler üzerinden değerlendirmeler yapılmış ve bulgular sonuç bölümünde paylaşılmıştır.

Musahipzade Celâl is one of the playwrights who has succeeded in bringing together the traditional and modern. He was interested in Turkish Shadow Play and Middle Games from an early age, and used various arguments in both Turkish plays in his plays. Musahipzade Celal used almost all the instruments of shadow plays, especially the characters, in theatrical plays. He benefited consciously from Turkish folk literature, folk theater and traditions. He combined the tradition of shadow play in theater plays with operetta and western theater. The Turkish theater developed in a geographical environment where the East and the West meet; In terms of space use, decor, acting, staging and playwriting, he directed the world to a western style, but directed to a theater style with oriental characteristics. He especially wrote in the form of comedy plays with the Western yaz frame scene` technique but benefited from the traditional theater types. The writer created both types approaching the traditional Turkish theater and carried the traditional Turkish theater from the stage to the ere frame scene teknik of classical Western theater with some technical features. In this study, the effect of Shadow Games in Musahipzade Celal's plays was examined. In this review, reviews were made on the content of the author's theater works, which can be accessed in a limited way, and the findings were shared in the conclusion section.