19. yüzyılda Batı`da kadın hakları hareketinin tarihsel gelişimi

Abstract

Toplumsal cinsiyet eşitliği kavramının hukukî boyutu günümüzde çeşitli uluslararası belgelerle ifade edilmektedir. 19. yüzyılda kadınların konumları incelendiğinde ise toplumsal cinsiyet eşitliğine uzak bir durum göze çarpmaktadır. Örneğin, 19. yüzyıl özelinde –bu durumun istisnalarıyla birlikte– kadınlar daha çok özel alanla, erkekler ise kamusal alanla özdeşleşmektedirler. Bu yüzyılda kadınların ev içi üretimden çıkıp ücretli iş yaşamına katılımları fabrikaların çoğalmasıyla birlikte artmasına rağmen, kadın işçilerin erkek işçilere göre daha az ücrete lâyık görüldükleri ve sendikalaşma noktasında da kadın işçiler aleyhine çeşitli engeller çıkarıldığıgöze çarpmaktadır. 19. yüzyılda kadınların gebelik önleyici doğum kontrol metotlarına çoğunlukla erişemedikleri, gebelik sonrası metotlara ilişkin ise yasaklama ve cezalandırma politikalarıyla karşılaştıkları söylenebilir. Aile içi şiddet ise, bu yüzyılda kadınlar tarafından yoğun biçimde deneyimlenmiştir. 19. yüzyılda kadınlar özellikle İngiltere ve ABD'de yoğun biçimde oy hakkı mücadelesi vermişlerdir. Ayrıca, batılı kadınlar medenî ve sosyal haklar noktasında da erkeklerle eşitsiz konumlarını bu yüzyılda önemli bir biçimde sorgulamışlardır. 19. yüzyıl liberal ve sosyalist düşüncelerinde kadın sorununun ele alınışı kadın sorununun düşünsel yönünü anlamak için önemlidir. Liberal cenahtaMary Wollstonecraft ve John Stuart Mill liberal bir perspektiften kadınların ikincilliğine itiraz etmişlerdir. Sosyalist cenahta Clara Zetkin ve Flora Tristan işçi kadınların sorunlarını yoğun biçimde tartışmışlardır. Sosyalist düşüncenin gelişimine kaynaklık edenKarl Marx ve Friedrich Engels'in kadın sorununa yaklaşımlarında sınıf çelişkisini önemsedikleri söylenebilecektir. Yine de bu düşünürler ortaya koydukları eşitlik fikriyle kadın sorununun çözümüne katkı sağlamışlardır. Genel olarak değerlendirildiğinde, 19. yüzyıl kazanımları 20 ve 21. yüzyıl kazanımlarından henüz çok uzaktır.Ancak 19.yüzyıldaki mücadelenin kadın hakları bağlamındaki sonraki yüzyıllardaki kazanımlara da öncülük ettiği söylenebilir.

Legal aspect of gender equality concept is stated various international documents in present world. When the position of women in the 19th century is analyzed, if it stands out away from gender equality. For example in the 19th century, women were idetified with private sphere –although there were some exceptions- while men were identified with the public sphere. Despite women's participation in the paid work has increased by the proliferation of factories, female workers were seen as be worthy of less charged than men and when unionization points compared to male workers and female workers; it is seen that the position was against female workers. In the 19th century, women mostly could't get preconception birth control methods and about postconception birth control methods is that they were faced with prohibition and punishment policies. In that century, domestic violence was experienced by women very deeply. In the 19th century, women intensively fighted for the right to vote especially in England and in the USA. In addition to this, women mordantly questioned the unequal position of women and men of civil and social rights in that century. The approach of women question in the 19th century's liberal and socialist thought is important to understand the spiritual aspects of that question. Mary Wollstonecraft and John Stuart Mill made an objection to women's otherness by a liberal perpective. At the socialist wing; Clara Zetkin and Flora Tristan discussed women worker's problems extensively. Marx and Friedrich Engels's ideas, the source of the socialist thought, were essentially about the class struggle not the women's question. Nevertheless, they contribute to the solution of woman question by putting forward this idea as the general thought of equality. The achievements of the 19th century's gains are too far away the gains of 20 and 21 centuries. However, the women's movement in the 19th century pioneered the gains at the centuries ahead.