İlkel aktarım ve sanat sürecinde formal, anti-formal etkiler

Abstract

Primitif dönem, sanat ve form ilişkisi bakımından oldukça zengindir. Geçmişdönemlerdeki ilkel toplumun yarattığı yapılar incelendiğinde anlatılmak istenenkorkulardan, inanışlardan, törenlerden, `ben de buradayım` mesajındanoluşmaktadır. Kuşkusuz ki simgelerin dışa vurumu, geçmişin izlerini bizesunmaktadır.İlkel aktarım konusu, sembollerin belli formlara dönüşmesi ile sanat süreciniyansıtan izler taşımaktadır. İlkel mağara yansımalarında günlük yaşam süreci,inanışın getirdiği ritüeller, duyguların aktarımını simgelere, betimlemelere vehikâyelere yansıtmıştır. İlkel toplumun sanat ihtiyacı duymaksızın yarattığı yapılarıincelerken form kavramı üzerinde yoğunlaşmak doğru bir yaklaşımdır. Yalınlık vekapsam, ilkel halin, ilkel sanatını akıllara getirir. Araştırmalar sonucu 70 bin yıl öncegerçekleşen bilişsel devinimle başlayan sanat, insanların günlük yaşamlarındaedindikleri rolleri, krallıkları, yükselişleri, çöküşleri, parçalanmaları ve günümüzekadar süre gelen konuları sembollerle aktarmıştır. Tüm bunları sanat ihtiyacıgütmeden mi, sanat ihtiyaçlarını karşılamak amaçlı mı ya da iz bırakmak için migerçekleştirdiler? Bu soruya karşı birçok cevap ve düşünce geliştirilmiştir. Kullanılanmateryaller, yaşam alanları, kıyafetler, göçlerin izleri dönemin sanatsalbaşlangıçlarıdır. Formların ve anti-formların oluşturduğu değerler günümüz sanatınaışık tutmaktadır. İlkel aktarımın modern ile bağlantısı, görme ya da dokunmaduyuları ile algılanmasını sağlayan kendine özgü gerçekliğidir.İnsan, kendinde bulduğu güven gücüyle eylemlerini tasvire dönüştürmüştür. Üslupve süsleme ile anlatımını kendine has, biricik kılar, gerçek olanı formlarla birleştirir.Sanatın, resimden heykele, edebiyattan tiyatroya, tasarıma, sinemaya kadar gelişimiiçerikte örneklerle ele alınmıştır. Sıkça rastlanılan form ve anti-form ilişkileri busanat alanlarının içerisinde yer bulmuştur. İlkel aktarım ve sanat süreci birçok sözlü,yazılı ve görsel yapıda sıklıkla görülmektedir. Plastik alanda yansımalar, geçmiştengünümüze birçok kişiler aracılığıyla, sonraki kuşaklara aktarım çabasındadır. İnsan,zaman ve evren konumunu kaos ve düzen gibi karşıtlıklarla birleştirmiştir. Tıpkı ilkelaktarımda olduğu gibi bir dil, benlik ve form bütünlüğü sağlanmaya çalışılmıştır.Öykücülük ve tasvircilik çalışmada belirtilen aynı sorunun yanıtını aramaktadır. Eskisanat, yeni sanat ve bunların arasında sıkışan akımlar, başlangıçtaki gibi mağaradangünümüze sürecin oluşumlarında etkilidir.Sanatçılar, tarihçiler, eleştirmenler, eski ve yeni arasında bir köprü kurmak amacıylaçalışmalarda güncel tekniklerle, ilkel aktarım ve sanat sürecinde formal, anti-formaletkileri sanatsal değer olarak ele almışlardır.Anahtar Kelimeler: İlkel, Formal, Sembol, Antiformal, Dışavurum

The primitive period is quite rich in terms of the relationship between art and form.Considering the artworks created by the primitive society of the past eras, what theydesired to express are fears, beliefs, ceremonies, and the message, 'I am here too'.The expression of symbols definitely exhibits the traces of the past. The subject of primitive conveyance was chosen to examine the symbols turning intoart by means of certain forms. Daily life activities and rituals stemming from beliefsreflected the convey of emotions in symbols, depictions, and stories of cave art. It isa proper approach to focus on the concept of form while examining artefacts createdby the primitive society without the need for art. The simplicity and scope remind usof the primitive art of primitivity. Art, which started with the Cognitive Kinesis thattook place 70 thousand years ago according to research results, is the conveyance ofroles humans played in their daily lives, kingdoms, rises, falls, falling into pieces,and subjects that continue to this day by means of symbols. Did they do all thesewithout any need for art, or to meet their need for art, or to leave a trace? Manyanswers and ideas have been developed regarding this question. The materials theyused, their living spaces and clothes, and traces of migrations constitute the primalart of the period. The values consisting of forms and anti-forms shed light on today'sart. The link between the primitive conveyance and modern is that the former has anidiosyncratic reality that enables the perception of itself by senses of sight and touch. Humans have turned their actions into depictions with the power of self-confidence.They make the expression idiosyncratic and unique by means of styling andornamenting and combine what is real with the forms. The development of art, frompainting to sculpture, literature to theater, and design to cinema was addressed usingexamples in the content. Frequently encountered relations between form and anti-form are found within these artistic fields. The process of primitive conveyance andart is often seen in verbal, written, and visual works of art. The reflections in theplastic art have been serving the conveyance to the next generations through manypeople from the past and the present. Humans have combined their position in timeand universe with contrasts such as chaos and order. They have tried to ensure theintegrity of the language, ego, and form as in the primitive conveyance. Storytellingand depicting seeks for the answer of the same question asked in the study. Old art,new art, and the movements stuck in between have influenced this process from thebeginning in the cave to the present. Artists, historians, and critics have regarded formal and anti-formal impacts on theprocess of primitive conveyance and art as artistic values, using contemporarytechniques in artworks to build a bridge between the old and the new. Key Words: Primitive, Formal, Symbol, Antiformal, Expression