Haçlı seferlerinde suç ve ceza (1096-1291)

Abstract

Her dönemde olduğu gibi, Ortaçağ'da da insanların yaptıkları faaliyetler, toplum normları ile çatıştığı ölçüde suç sayılmıştır. Cezaların ölçüsü de yine toplum değerleri ile kıyaslanmıştır. Bu doğrultuda suç ve ceza anlayışı toplumdan topluma farklılık göstermiştir. Batı toplumunun içinden, bir nehir gibi doğuya doğru Kutsal Topraklara akan Hıristiyanların, hukuk anlayışı elbette ki Batı kültürünün bir ürünüydü. Hıristiyan Batı milletlerinin yasaları değişik özellikler gösteriyordu. Buna rağmen şartlara bağlı olarak bu seferlere çıkan Haçlı savaşçılarının yasaları birbirlerine çok yakındı ve çoğu zaman da aynıydı. Haçlıların adalet anlayışı göç ettiği bölgelerdeki toplumlardan etkilendi. Etkileşimin süresi ve ölçüsü oranında da Haçlıların suç ve ceza anlayışı değişikliğe uğradı. Bizans İmparatorluğu ve İslam toplumu ile olan siyasi, askeri ve ticari ilişkiler Haçlıların suç ve cezaya bakışına yenilikler getirdi.Haçlılarda hangi suçlara, hangi cezaların verileceği kesin değildi. Cezalar soyluların dudaklarının arasından çıkan ifadelere bağlıydı. Bununla beraber sosyal cezalardaki belirsizliğin ticaret hukukunda olduğu söylenemez. Uluslararası antlaşma hükümleri ve şartlar, suç ve cezalarda bağlayıcı bir özelliğe sahipti. Haçlıların suç ve ceza kavramları Ortaçağın cezalandırma anlayışının bir yansımasından ibaretti. Buna rağmen seferlerin sıkıntı ve zorlukları, Ortaçağda nadir görülen bir adalet anlayışını da beraberinde getirmişti. Haçlı kafileleri bulunduğu ortam ve şartlara bağlı olarak çoğu zaman keyfi bir adalet anlayışı ortaya koymuşlardı. Bu adalet mekanizması ise çoğu zaman şiddet unsurlarını barındırmaktaydı. Yersiz şiddet ve Tanrı cezalandırması anlayışı seferler boyunca devam etti. Haçlılar Ortadoğu'ya sözde adalet getirmek amacıyla hareket etmişlerdi. Fakat tam tersi olarak adaletsiz bir tutum sergileyerek bölgenin bir kargaşa ortamına sürüklenmesine neden oldular. Başta İslam toplumu olmak üzere, Yahudi ve Ortodokslar suçlu olup olmadıklarına bakılmaksızın yargısız infaz edildiler. Haçlıların adaletsiz bir tutum sergilemesi aynı oranda karşılığını bulmasa da Ortadoğudaki Hıristiyan varlığına da büyük ölçüde zarar verdi. Haçlılar kendi aralarında çıkan sorunları bile adaletsiz bir yöntemle çözmekten çekinmediler. Bunun da en büyük nedeni sosyal sınıf farklılığıydı. Güçlü olan haklıdır anlayışı, Batı toplumunun suç ve ceza anlayışının en önemli öğesi durumundaydı. Bu durum Haçlıların Tanrısal adalet anlayışını araması için yeterli bir nedendi. Tezimizde Haçlı Seferleri sırasında işlenen suçlar ve bunlara verilen cezalar tarihi kaynaklarda yeralan veriler ışığında analiz edilmiştir. Bugüne kadar Haçlı Seferleri konusunda yapılan araştırmalarda bu konu sadece birkaç satırla ve olaylar silsilesi içerisinde değerlendirilmiştir. Tezimizde tarihi kaynaklarda dağınık şekilde yer alan suç ve ceza ile ilgili kayıtların, Haçlı Seferlerinin sürecinde nasıl bir seyir izlediği tetkik edilmiştir. Batı toplumundaki hukuk anlayışının Ortadoğu'ya yerleşen Haçlılarlar arasında uygulanışı ele alınmıştır. Bu bağlamda Haçlı adalet anlayışındaki zaman içindeki değişimi ve diğer toplumlardan etkilenmesi üzerinde durulmuştur. Haçlı yasalarının suç kavramı ve ve cezalandırma usülleri üzerindeki etkisi örneklerle desteklenmeye çalışılmış ve sonra ki yüzyıllara etkisi ortaya konulmuştur.

As in every period, in the Middle Ages, as well, the activities that people did, were considered a crime to the extent of the conflict with society norms. The measure of punishment was also compared to community values. Accordingly, in the Middle Age percept of crime and punishment had shown differences from society to society. Christian's perception of law which flowing like a river through western society towards the east the Holy Lands was, of course, an outcome of Western culture. The laws of the Western Christian Nations showed different traits. Nevertheless, dependent on the conditions, crusading Frank warriors' laws were very close to each other, and mostly same as well. The Crusaders' sense of justice was influenced by societies where they migrated. Crusaders' percept of crime and punishment changed in proportion as duration and measure of interaction, too. The political, military and commercial relations with the Eastern Empire and the Islamic Society brought innovations to the crusaders' percept of crime and punishment. It wasn't obvious in crusaders what punishment would be given to which crimes. Penalties were depend on nobilities' expressions. Nonetheless, uncertainty in social punishment didn't exist in commercial law. International contract provisions and conditions had a binding feature in crime and punishment. Crusaders' concepts of crime and punishment consisted in reflection of percept of medieval punishment. Nevertheless expeditions' trouble and challenges had brought along a sense of justice that rarely seen in Middle Age. Crusader convoys mostly exhibited a discretionary sense of justice depending on their locations and conditions. This sense of justice generally contained violence elements. Unwarranted violence and God punishment continued along the expeditions. Crusaders acted with the aim of bringing so-called justice to the Middle East region. But in contrast, exhibiting an unjust attitude they caused the regions drifting into chaos. At first, including the İslamic Society, the Jews and Orthodox were sentenced without trial regardless of they were guilty or not. That crusaders displayed unfair attitude not responding evenly, it highly damaged Christian existence in the Middle East. Crusaders didn't hesitate solving problems unfairly even amongst themselves. The biggest reason of this was social class difference. 'Might is right' sense was in the event of centerpiece of western society's sense of crime and punishment. The current state was an sufficient reason fort pense hat crusaders searched for a sense of divine justice.In our thesis, it has been analyzed that crimes during Crusades and their punishments according to historical data. Up to today, in researches on crusades, this subject has been evaluated with only a few lines and in sequence of events. In our thesis, the effect of records, with which crime and punishment stationed at immethodically in historical resources, to the process of crusades was explored. It was under debate that application of the percept of law in western society among Franks who settled in Middle East. In this context, it was emphasized on change in time of Franks' percept of justice and their influencing by other societies. Crusade laws' crime concept and its effect on punishment procedures were tried to be supported with examples and was put forward of its effect on later centuries.