Cevrî ve ʻAynü`l- Füyûz inceleme- metin (37a-70b)

Abstract

ÖZETCevrî şair ve hattāt (güzel yazı ustası) olarak tanınmıştır. Güzel yazı yazmadaki yeteneği ona iyi bir ömür sürmesini sağlamış, Divān-ı Hümāyūn kātipliği yapmasına sebep olmuştur. Kaynaklarda belirtildiğine göre tasavvufa ilgi duyup Mevlevîlik tarîkatına girmiştir. Mevlānā'nın altı ciltlik Mesnevi'sinden seçtiği 360 beytin şerhi olan Aynü'l-Füyūz ile Mesnevi'den seçtiği 40 beytin açıklaması (îzāhı) mahiyetindeki Hall-i Tahkîkat şairin Mevlevîliğini isbat eden delillerdir. Tezimize konu olan Cevrî'nin Cezîre-i Mesnevî'si 82 varaktan ibârettir. Cevrî, Cezîre-i Mesnevî'yi Mevlevîlik hakkında bilgi vermek, tarîkata yeni girenlere yol göstermek, derviş ve sâliklerin bilmesi ve dikkat etmesi gereken hususları anlatmak için yazmıştır. Mürîdin yapması ve dikkat etmesi gereken hususların anlatıldığı eserde pîre bağlılık, pîrin sözüne itaat etme ve ona karşı gelmeme, söz dinleme ve isteneni yapmayı öğütleyip tenbihlerken bu yolun uzun, çetin ve meşakkatli olduğunu da belirtilir. Şeyhin sahip olması gereken vasıfları da anlatan şair hem müritler hem de şeyhlik makamı için önemli sayılacak hususlara değinir. Eserde bu konu ve hususların dışında namaz, niyaz, kıble, secde, mescid, zikr, vahdet, şirk, Âdem, melâ'ik v.d. husus ve konulara değinilir, bunların yarar ve erdemleri üzerinde durulur. Anahtar Kelimeler: Cevrî, Aynü'l Füyÿz, Mevlānā, Mevlevî, Pîr

ABSTRACTCevrî was known as a poet and calligraphist (fancy penman).His skill in fancy penmanship had given him an opportunity to have a nice life and the occupation as the Imperial Council clerk. As staded in some sources, he joined the Mevlevi order. Hall-i Tahkîkat, an explanation of 40 selected couplets from Mesnevî and Aynü'l-Füyūz, the gloss of 360 couplets selected from six-volume Mesnevî by Mevlānā, has been the prof of his Mevlevî identity.Cezîre-i Mesnevî by Cevrî- the topic of this thesis-consists of 82 folios. Cevrî wrote Cezîre-i Mesnevî in order to give information about Mevlevî order; guide those new comers; explain the issues that dervishes and pilgrims should know. The work in which the rules that the disciples should follow are explained advises the commitment to the sage, the obedience to him while displaying that the journey to do these is long, hard and painful. The poet, describing the features the Sheikh should have deals with the topics that are important fort he disciples and the rank of the Sheikh. Apart from these topics and issues, it mentions prayers, suppliance, kiblah, sajdah, masjid, dhikr, unity, shirk, Adam, angels etc. And focuses on the merits of them.Keywords: Cevrî, Aynü'l Füyūz, Mevlānā, Mevlevî, Pîr