Aristoteles`in adalet kavramı üzerine bir inceleme

Abstract

Bu tezin amacı adalet kavramını Aristoteles'in eserlerinden hareketle açıklamaktır. Üç bölümden oluşan bu çalışmanın ilk iki bölümünde temel kaynak olarak Nikomakhos'a Etik alınmış, üçüncü bölümde ise temel kaynak olarak Politika alınmıştır. İlk bölümde adalet, erdemlerle ilişkisi bağlamında incelenmiştir. İnsanın nihai amacının mutluluk olduğu ve mutluluğun da 'ruhun erdeme uygun etkinliği' olduğu söylenmiştir. Bu bağlamda erdemlerin bütünü olarak tanımlanan adalet mutlu yaşamın koşulu olarak ifade edilmiştir. Zira adaletli insan erdemlerin tümüne sahip olacak ve başkalarıyla ilişkilerde erdemli davranacaktır. İkinci bölümde adalet çeşitleri ele alınmıştır. Bunlar genel adalet ve özel adalet olmak üzere iki ana başlık altında incelenmiştir. Genel adalet, yasaya uyma anlamında adalet olarak tanımlanırken, özel adalet; dağıtıcı adalet, düzeltici adalet ve değiş-tokuş adaleti olarak alt başlıklara ayrılmıştır. Alt başlıklardan da anlaşılacağı üzere özel adalet sosyal yaşamı düzenleyen yani insan ilişkilerinde söz konusu olan adalettir. Üçüncü bölümde ise adalet, politika ile ilişkisinde ele alınmıştır. Adaletin politik toplumun temel dayanağı olduğu ifade edilmiş; politik toplum olan devletin doğası, amacı ve kurucu unsurları adalet ile ilişkisinde incelenmiştir. Politikanın amacının mutluluğu sağlamak olduğu söylenmiş, devlette mutluluğun sağlanmasının ancak adaletin tesisiyle mümkün olacağı ifade edilmiştir. Zira devlette adaletin sağlanması ortak yararın sağlanması demektir. Bu ise tüm yurttaşların çıkarının gözetilmesidir. Buradan açıktır ki adalet, toplumsal bir erdemdir. Böyle olmakla da insanın kendini gerçekleştirebileceği bir yaşamın temel dayanağıdır. Bir başka ifadeyle insanca bir yaşamın koşulu adalettir.Anahtar sözcükler: Erdem (Arete), İyi (Agathon), Mutluluk (Eudaimonia)Adalet (Dikaiosyne), Yasa (Nomos), Devlet (Polis)

The aim of this thesis is to explain the concept of justice from the works of Aristotle. In the first two chapters, the Nicomachean Ethics was taken as the main resource, and the primary resource of the third part is the Poetics of this three-part study.In the first chapter, justice is dealt with in the context of its relationship with virtues. It is stated that the ultimate goal of a human is happiness which is 'the appropriate activity of the soul. In this context, justice, defined as the whole of virtues, is expressed as the condition of happy life. Yet, a fair person will have all of the virtues and will act virtuous in relations with others.In the second chapter, justice types are discussed under the title of justice. These are examined under two main headings: general justice and private justice. While general justice is defined as justice in the sense of obeying the law; private justice is divided into subtitles as distributive justice, corrective justice and reciprocal justice. As it can be understood from the subtitles, private justice regulates social life, and it is justice in human relations.In the third chapter, justice is examined in relation to politics. Justice is stated as the main source of political society and the nature, purpose and constituent elements of policy as a political society are examined in relation to justice. It is stated that the aim of the policy is to ensure happiness, and that the provision of happiness in a policy can only be possible with the establishment of justice. Yet the provision of justice in a policy means the provision of common benefit and this is the observence of the benefits of all citizens. It is clear from here that justice is a social virtue. In this way, justice is the foundation of a life in which a person can realize himself. In other words, the requirement of a human life is justice.Keywords: Virtue (Arete), Goodness (Agathon), Happiness (Eudaimonia), Justice (Dikaiosyne), Law (Nomos), Polity (Polis)