İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi`nde özgürlük ve güvenlik hakkı

Abstract

Çalışmanın önde gelen amaçları; özgürlük ve güvenlik hakkının anlam ve kapsamını, İHAM'ın bu hakka bakışını, bu hakkın düzenlendiği İHAS'ın 5. maddesinde yer verilen kavram ve hükümleri nasıl yorumladığını ve bu hakkın korunmasına yönelik katkısını ortaya koymaktır. Bu amaçla çalışma kapsamında çok sayıda İHAM kararı gözden geçirilmiş ve bu kararların özgürlük ve güvenlik hakkıyla ilgili kısımlarına çalışmada olabildiğince yer verilmiştir. İHAS bağlamında özgürlükten yoksun bırakma, bir kısmı İHAS'ın 5. maddesinde açıkça yer alan, bir kısmı da İHAM içtihatlarıyla türetilen sıkı şartlara bağlanmıştır. İHAS'a taraf devletlerde özgürlük ve güvenlik hakkının ihlali, kısmen taraf devletlerin ulusal hukuk kurallarının İHAS hükümleri ile uyumsuzluğundan, çoğunlukla da ulusal makamların uygulamalarının İHAS'ta açıkça ya da zımnen yer alan ilkelere aykırılığından ileri gelmektedir. Taraf devletler, ulusal mevzuatlarını İHAS'la ve İHAM içtihatlarıyla uyumlu hale getirmek için gereken mevzuat değişikliklerini yapmalıdır. Bununla birlikte özgürlük ve güvenlik hakkının gerekleri sadece mevzuat değişikliği yapılarak sağlanmış olmaz. Taraf devletler ayrıca İHAS'la ve İHAM içtihatlarıyla uyumlu hale getirdikleri mevzuatın, ulusal makamlarınca tam manasıyla ve İHAS'ın 5. maddesinin amacına uygun olarak uygulanmasını da sağlamalıdır. Taraf devletlerin ulusal makamları -özellikle de ulusal yargı makamları- ulusal hukuk kurallarını yorumlarken, İHAS hükümleri ve İHAM içtihatlarını da göz önünde bulundurmalıdır. Bu da ulusal makamların, İHAM içtihatlarını yakından izlemesini gerektirmektedir. Böylece mağdur edilen kişilerin mağduriyetleri İHAM'a başvurmalarına gerek kalmadan giderilmiş ve İHAS standartlarına ulaşılmış olur.Anahtar Kelimeler: İnsan hakları, özgürlük ve güvenlik hakkı, özgürlükten yoksun bırakma, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi

The leading purposes of this study put forward the meaning and extent of the right to liberty and security, how the Court perceives the issue and interprets the provisions and the notions which are put in order in the 5th clause of the Convention and its contribution for the protection of the right to liberty and security. A lot of judgments of the Court have been reviewed regarding this study and it has been tried to be included the relevant parts regarding the right to liberty and security as much as possible. In the context of the Convention, deprive of liberty is tied to highly strict rules some of which are clearly stated in the 5th clause of the Convention, the remaining ones are brought into existence by the case law of the Court. The violation of the right to liberty and security by the state parties stems from partly because of the fact that the national laws of the state parties don't comply with the provisions of the Convention, or mostly the practices of national authorities oppose with the principles which are clearly or indirectly stated in the Convention. The state parties must take action in terms of complying their national laws with the Convention and the case law of the Court. However, the necessities of the right to liberty and security can't be fully achieved only by making the relevant adjustments. The state parties are also to enable the legislation ,which is compliant with the Convention and the case law of the Court, to fully practice by the national authorities in accordance with the 5th clause of the Convention. While interpreting the national laws the national authorities and especially the national judicial authorities of the state parties must take into consideration the provisions of the Convention and the case law of the Court. And this requires having a closer look at the case law of the Court. Thereby, the aggrievement of the aggrieved is eliminated without having to make an appeal to the Court and enables to reach the standards of the Convention.Key Words: Human rights, right to liberty and security, deprive of liberty, European Convention on Human Rights, European Court of Human Rights