Uluslararası muhasebe standartlarının maliyet muhasebesi uygulaması: Gaziantep Ytong Sanayi A.Ş. ytong gazbeton üretimi

Abstract

Günümüzde sanayileşmenin gelişimi ile birlikte firma yöneticileri pazar paylarını arttırmaya, değişiklikleri takip etmeye, doğru ve açık finansal raporları dünya ile aynı dilde sunmaya çalışmaktadırlar. Firmalar önemi gün geçtikçe artmakta olan maliyetleri ortak dil paydasında analiz edebilmek için IAS(TMS)'lerle uyumlu maliyet muhasebesi çalışmaları gerçekleştirmektedirler. Maliyetler ile ilgili standartlara IAS(TMS)'lerin ve IFRS/TFRS'lerin bazı kısımlarında rastlanılmaktadır. Ülkemiz açısından bakıldığında 1994 yılında TÜRMOB tarafından oluşturulan TMUDESK'in, bütün ülkede faaliyette bulunan işletmelerin ve diğer kuruluşların mali tablolarının düzenlenmesini esas almayı ve muhasebe ilkelerinde tek düzeni gerçekleştirmeyi amaç edindiği görülmektedir. Daha sonra kurulan ve TMUDESK'in görevlerini devralan TMSK da, IASB tarafından oluşturulan IAS'leri örnek alarak TMS'leri yayımlamıştır. TMS'ler Türkiye'de 2005 yılından itibaren, başta halka açık şirketler olmak üzere, uygulanmaya başlanılmıştır. Çalışmada, IAS(TMS)/IFRS(TFRS)'ler ile maliyet muhasebesi arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Maliyet muhasebesi ile ilgili olarak IAS(TMS) ve IFRS(TFRS)'ler içinde yer alan bilgiler, standartların maliyetler ve maliyet muhasebesi ile yakın bir ilişki içerisinde olduğunu göstermektedir. Fakat, standartlar içerisinde yer alan yöntemler, kurallar ve açıklamalar maliyet muhasebesi çalışmaları açısından yeterli detayda değillerdir. IAS(TMS)/IFRS(TFRS)'ler içerisinde açıklanmış olan standartların uygulanmasıyla mevcut mevzuata nazaran ne şekilde benzerliklerle ve farklılıklarla karşılaşılacağı, farklılıkların ve sebeplerinin neler olabileceği hakkında yorumlar yapılmaktadır. Çalışmada aynı zamanda, uygulama önerileri ileri sürülmekte, Tekdüzen Hesap Planı'na eklenmesi tavsiye edilmiş hesaplar veya üzerinde çalışılabilecek mevcut hesaplar hakkında bilgi verilmektedir. Çalışmada özellikle, IAS(TMS)-2, IAS(TMS)-11, IAS(TMS)-23, IAS(TMS)-17, IAS(TMS)-21, IAS(TMS)-16, IAS(TMS)-38, IAS(TMS)-36, IAS(TMS)-19 standartları üzerinde inceleme yapılmıştır. Seçilmiş olan standartlar maliyet muhasebesi ile ilişkileri açısından diğer standartlara göre ön plana çıkmaktadır. Çalışmada uygulama örneği olan ytong gazbetonun üretim maliyetlerinin standartlara uyumlaştırılmasına çalışılmakta, Gaziantep Ytong San.A.Ş. firmasına Türk Ticaret Kanun Taslağı'nın yürürlüğe girmesinden sonra maliyet muhasebesi üzerinde yapılması gerekli olacak hususlarla ilgili öneri ve tavsiyelerde bulunulmaktadır.Anahtar Kelimler: IAS(TMS), IFRS(TFRS), Maliyetler, Maliyet Muhasebesi

These days companies management are working to increase market share, to follow up changes, to prepare correct and clear financial reports in the same language. Furthermore, they are trying to prepare cost accounting application studies taking into consideration cost accounting standards in IAS(TMS). There is no study about production cost standards which has a big importance on the financial statements. Standards which is related to costs can only be seen in some parts of IAS(TMS)/IFRS(TFRS). From our point of view as Turkey, the first contributions was made by TURMOB by establishing TMUDESK in 1994. TMUDESK?s target was to prepare a single chart of account and same financial statements to be used by all companies in Turkey. After terminating the service of TMUDESK, TMSK was established. IAS which have been issued by IASB, has been taken into consideration by TMSK and TMS has been published. The first priority has been given to TMS by IMKB and have been applying since 2005. In this study the relation between IAS(TMS)/IFRS(TFRS) and cost accounting has been examined and noted that, there is a close relationship between standards in IAS(TMS)/IFRS(TFRS) and cost accounting. But methods, rules and descriptions stated in the standards are not clear, not in details and not enough. In case of applying the standards stated in IAS(TMS)/IFRS(TFRS) what will be the differences and similarities? These points need accountants comment. İn this study some proposals are made about the accounts to be added to single chart of account especially IAS(TMS)-2, IAS(TMS)-11, IAS(TMS)-23, IAS(TMS)-17, IAS(TMS)-21, IAS(TMS)-16, IAS(TMS)-38, IAS(TMS)-36, IAS(TMS)-19. Because the subject standards are closer than the others to the cost accounting systems. In this study ytong areated autoclaved concrete has been presented as an application sample and examined its point between the production cost and standards. Moreover some recommendations and advises are made to Gaziantep Ytong San.A.Ş. to take precautions in case Turkey Trade Law enters into power.Key Words: IAS(TMS), IFRS(TFRS), Costs, Cost Accounting