Arkeolojik veriler ışığında Antikçağ`dan günümüze Gaziantep`te yemek kültürü

Abstract

İnsanın yeryüzünde görülmesinden günümüze gelinceye kadar doğada gösterdiği yaşam mücadelesi boyunca yaşam kalitesini belirleyen ve yaşamının devamlılığını sağlayan temel öge, beslenme ve yemek olmuştur. Yemek yapmak ve yemek yemek ise, insanlık tarihinde büyük bir değişime ve gelişime neden olmuştur. Antik yazarlar yaşadıkları dönemin beslenme kültürü hakkında eserlerinde birçok konuya değinmiş; arkeolojik kazılarda ele geçen hayvan kemikleri ile tüketilen hayvanların tarihsel geçmişleri hakkında bulgulara ulaşılmış; seramik, madeni ve cam kap formları ile, insanoğlunun yaşamıyla bire bir bağlantılı olarak beslenme kültürüne ait hem kültürel hem de ekonomik anlamda bilgilere ulaşılmıştır. Arkeolojik buluntular arasında yer alan mühürler, besin maddeleri, içecekler ve hayvan isimlerinin yer aldığı tabletler, levhalar, kabartmalar olmak üzere ele geçen tüm materyaller antik dönemden beri var olan köklü ve zengin yemek kültürüne ışık tutmuştur. Yemek kültürü, diğer tüm kültürler gibi coğrafi şartlara, çevreye ve inanışlara göre şekillenmiş; ilk yerleşik hayatın başladığı ve tarımın yapıldığı Mezopotamya, çeşitli mutfak kültürlerinin oluşumuna ev sahipliği yapmıştır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi zengin mutfak kültürüne sahip bölgelerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Güneydoğu Anadolu Bölgesinin `Bereketli Hilal` olarak anılan bölgede yer alması, farklı uygarlıklara ev sahipliği yapması ve tarihi derinliği, bölge mutfağının zengin olmasına zemin hazırlamış, bölgenin kendine has mutfak yapısını oluşmasına neden olmuştur. Tarihi çeşitliliği ve coğrafi konumu ile ülkemizin en önemli yerleşim yerlerinden biri olan Gaziantep, yemeklerinin zenginliğiyle Türk mutfak kültürünü renklendiren kendine has bir kültürel dokuyu ortaya koymuş; zengin yemek çeşitleriyle dünya mutfakları arasında ayrıcalıklı bir konuma sahip olmuştur. Çok kültürlü bir geçmişe sahip olan bu topraklarda Gaziantep ve çevresinden ele geçen arkeolojik buluntular da yemek kültürünün öneminin ve çeşitliliğinin göstergesi olmuştur.

Food culture in Gaziantep under the archeological data. Since the first appearance of mankind, till today, food and nutrition are the basic elements which determine the quality and continuity of life. Making and eating food caused a huge development and change in the history of mankind.Antique writers wrote about nutrition culture according to their periods they lived in, animal bones and eaten animals which found in archeological excavation gives us historical background about those consumed animals. Ceramic, metallic and glass pot forms give us info both economic and cultural relations together. Seals,food elements, drinks and animal names found in archeological results and all materials enlighten the rich food culture since the antique times. Food culture, like other cultures change from beliefs, geographical conditions and environment. Mesopotamia played main role in various cuisines. It's the first place where resident life began and agriculture also. Southeast Anatolia Region has one of the richest food culture. This region is in the place which is called `fertile crescent` and hosted different civilizations. It's historical depth laid the ground for the rich and various cuisines. This region has own cuisine structure and eating habits. One of the most important cities in the region Gaziantep has own rich and unique food culture. Archeological results held on these lands showed the importance and varieties of the food culture in Gaziantep and it's environment.