Edirne`de son dönem Osmanlı savunma yapılarının yeniden kullanımına yönelik bir model önerisi (1876-1917)

Abstract

Edirne, tarih boyunca stratejik konumu açısından büyük önem taşımıştır. Bu sebeple,bölgenin her zaman savunulması gerekmiştir. Askeri tekniklerin ve ateşli silahların gelişimi ile birlikte, savunma sistemleri değişmiş, tabya mimarisi ortaya çıkmıştır.Edirne'de tarihten bu yana günümüze ulaşan tabya sayısı 29'dur. Bu araştırma; 1877-1878Osmanlı Rus Harbi ve Balkan Savaşlarında Edirne savunmasında kullanılan Tabyalarınsistemi, mimarisi, yapım teknikleri, malzemeleri hakkında genel bir bilgi vermesi içinyapılmıştır. Ayrıca, Tabyaların detaylı bir şekilde analizi yapılmış– mimari şekillenmesi,günümüzdeki hasarları, malzeme özellikleri- nasıl korunması gerektiğine dair yenidenkullanım modeli geliştirilmiştir.Tezin birinci bölümünde: Çalışmanın amacından, özgün değerinden, yönteminden veyapılan literatür çalışmasından bahsedilmektedir.Tezin ikinci bölümünde: Tabyaların gelişimini en çok etkileyen ateşli silahların icadındanve gelişimine değinilmiştir. Teknolojik buluşlar; silah üretiminde ve savaş yöntemlerininbelirlenmesinde neredeyse en önemli etken olmuştur. Barutun ortaya çıkması ile aktif halegelen ateşli silahlar: Tabyaların tasarımlarında en önemli rolü oynamıştır. Top eskiden basit madenlerden üretiliyorken, topun üretim malzemesi değişip geliştikçe, yıkıcı etkileri de o denli artmış, tahkimlerde kullanılacak olan malzemelerin toprak siperlerden, taş ve tuğla gibi sağlam kargir siperlere dönüşmesine sebep olmuştur. Çelik endüstrisindeki gelişme farklı silah tipinin üretimini getirmiş, savaşlarda atış menzilinin artmasına sebep olmuştur.Dumansız barutun devreye girmesiyle, eski yöntemler yetersiz kalmıştır. Zaman içinde Pikrik asitin bulunması ve bu malzemenin tabyaların taş yapılı ve toprakla kaplı olan tonoztabakasına kadar geçmesi, tabyalarda farklı yapı malzemesi arayışına sebep olmuş Tabyatipolojisini etkilemiştir.Çalışmanın üçüncü bölümünde, Edirne'de 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başında yaşanansavaşlardan ve bu savaşlar paralelinde oluşturulan tahkim sistemlerinden detaylı birşekilde bahsedilmiştir. Edirne kentinde; savaşlarda önemli tahkim yapılarının kullanılmaya başlandığı dönem 1828 yılında Osmanlı- Rus savaşıdır. O dönemde Osmanlı Devletinin sınırları Tuna boyuna kadar uzanmaktadır. Dünyada daha önce hiç görülmemiş duvarlarda bulunan gözetleme delikleri, barikatlar, geniş sistemli toprak işleri yapılmış ve basit toplar geliştirilmiştir. 1877-1878 Osmanlı- Rus savaşı geniş ölçekli siperlerin, uzun saha tahkimlerinin ilk olarak kullanıldığı savaş niteliği taşımaktadır. Dünyada ilk kezgörülen taktik esaslarına dayandırılan sistemler geliştirilmiştir. 1912 Balkan savaşlarındateknolojinin gelişmesiyle birlikte, silahlanmada ve tabyaların mimari özelliklerinde ciddideğişimler meydana gelmiştir. Tabyaların dışında kentin savunulması için grupvari topraktahkimler geliştirilmiştir. Balkan Savaşları; geliştirilen savaş teknolojilerinin denendiği, özellikle topların savaşı niteliğindedir.Dördüncü bölümde, Amerika ve Avrupa'da 19. yüzyıl'da yaşanan savaşlar ve busavaşlarda oluşturulan Tahkim sistemleri vardır. Güney Amerika'da, Atlantikkıyıları boyunca çok sayıda erken yerleşim topluluğu bulunmaktaydı. Bu topluluklar kendiyerel savunmalarından sorumluydular. Bu nedenle surlar küçük ve yerel malzemelerkullanılarak insan gücüyle yapılmışlardır. Bu ilkel yapılar acil durumlara karşı inşaedilmiştir. İlkel yapılar kriz geçtikten kısa süre sonra yıkılmaya başlamıştır. Savaş vetahkimler periyotlara ayrılmıştır. Amerika'da kalıcı Tabya Sistemleri 4. Periyot 1816-1867yıllarında yapılmaya başlanmıştır. Fransa- Prusya Savaşında ise sınır olan Metz ve Verdunkentindeki Tahkim sistemleri, literatürde araştırılarak, Edirne'ki tabyalara benzerliği vehatta 1912'de Alman komutan tarafından inşaası sebebiyle detaylı olarak açıklanmıştır.Beşinci bölümünde ise; Edirne kentinin savaş esnasında ne koşullar göz önündebulundurularak planlanlandığı, güçlendirilmesi ve her bir cephenin detaylı olarakbetimlenmesi yapılmıştır. Tüm Tabyaların rölöveleri, krokileri ve eski kaynaklardakidurumları tespit edilerek, mevcut durumlarının analizleri yapılmıştır. Çalışmanın altıncı bölümde ise: Tabyaların sürekliliğinin sağlanması ve gelecek nesilllereaktarılması için, Edirne kentinde uygulanabilir bir kullanım modeli önerilmiştir. Dünya'dayapılmış benzer restorasyon uygulamaları incelenerek, model oluşturulmasında altlıkolarak kullanılmıştır.Sonuçlar ve değerlendirme bölümünde ise, yapılan çalışmanın pozitif bilime ne katkısağladığı, Mimarlık Tarihi açısından önemi üzerinde durulmuştur. Planlama kararlarınındeğerlendirilip, belirlenmesi için: Edirne kentinin kısa tarihi ve demografik yapısıincelenmiştir. Kentin turizm altyapısının, kültürünün ve sosyo-ekonomik koşullarınınneler olduğu belirlenerek, bu bağlamda tabyalar için restorasyon önerisi getirilerek kültürve turizm için bir model önerilmiştir. Önerilen modelin ilk olarak şehrin gelişimineardından ülke sosyo-ekonomik katkısına bakılmıştır. Dünyada örnek olacak, bütünseltasarım ilkesi geliştirilmiş, savaşın acı izlerinin yok olması, yerine kültürel alanlarıngeliştirilip barışın simgeleri haline getirilmesi hedeflemiştir.Yıl : 2016Sayfa Sayısı : 430Anahtar Kelimeler : Tahkimat, Tabya, Bonet, Savaş, Top teknolojisi, Savunma,Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon, Edirne, Koruma, Yeniden İşlev, Tarihi ÇevredeTasarım, Kültürel Turizm.

Edirne Province has had a significant importance throughout the history, due to its strategiclocation. By this reason, it has always been necessary to defend the province. With thedevelopment of military techniques and guns, the defense systems were changed and thebastion architecture was created.The number of bastions that have survived since the past is 29 in Edirne. This research hasbeen made to provide general information on the Bastion systems, architectures,construction techniques and materials, which were used in Edirne during the Ottoman-Russian War of 1878 and Balkan Wars. Additionally, the Bastions – their architecturalformation, current damages and material features - were analyzed in detail, and a reusemodel was developed for how they should be protected.In the first part of the thesis: The purpose, unique value, method of the study and theconducted study on literature were mentioned. In the second part of the thesis: The invention and development of the guns, which affected the development of the bastions the most, were discussed. Technological inventions were almost the most important factors in the production of weapons and the determination of military methods. The guns, which had become active with the invention of unpowder,played the most important role in the design of the bastions. Whereas the cannon had been built by simple mine ores in the past, the development of the materials, used in the cannon production, caused the increase in the destructive effects, and this led to the change of the materials, used in the fortifications, from parapet to strong masonry walls such as stone or bricks. The developments in the steel industry brought about different weapon types and increased the firing range in the wars. With the commissioning of smokeless gunpowder, the old methods became insufficient. In time, the commissioning of Picric acid and the pervasion of this material into the masonry and earth coated vault stratification caused a search for different construction materials in the Battalions and affected the Battalion typology.In the third part of the study, the wars that happened in the late 19th century and at thebeginning of the 20th century and the fortification systems that were created in parallelwith these wars were scrutinized, in detail. The period, when the fortification structures,which were important in the wars, began to be used, is the Ottoman-Russian wars in 1828.In this period, the borders of the Ottoman Empire were expanded until the Danube River.The observation holes on the walls, which had never been seen around the World before,barricades, earth-works, with wide systems, were constructed and basic cannons weredeveloped. The Ottoman-Russian War of 1877-1878 is the first war, in which wide scaletrenches and long field fortifications were used. The systems, which were based on thetactical principles that had been seen for the first time around the World, were developed.In the Balkan Wars of 1912, significant changes occurred in the armament and thearchitectural features of the bastions, with the development of technology. Outside thebastions, clustered earth fortifications were developed to protect the city. The Balkan Warswas where the developed military technologies were experimented and it was the war ofartilleries, in particular.In the fourth part, the wars, which were fought in the 19th century of America andEurope, and the Fortification systems that were created in these wars are mentioned.In the South America, there were many settlements of the early ages, across thecoasts of the Atlantic. These communities were responsible for their local defenses.Henceforth, the walls were built with small and local materials and by the virtue ofmanpower. These primitive structures were built in case of emergency. The primitivestructures began to be collapsed shortly after a crisis had ended. Wars andfortifications were divided into periods. The permanent Fortification Systems inAmerica began to be built in the 4th Period years – 1816-1867. And in the Wars ofFrance-Prussia, the Fortification Systems in Metz and Verdun, the border provinces,were researched in the literature, and their similarities to the battalions in Edirne due to their construction by the same commander in 1912 were explained, in detail.Moreover, in the fifth part, the subjects of Battalion and fortification and the units ofbattalion are mentioned. What kind of conditions were considered in the planning andreinforcement of Edirne during the war and each of the fronts were depicted in detail. Bydetermining all of the relives and outlines of the Battalions and their conditions in the oldsources, their current conditions are analyzed.In the sixth part of the study, a usage model, which is applicable in Edirne, is suggested toprovide the sustainability of the Bastions and to leave them to the future generations. Byanalyzing the similar restoration applications around the World, they were used as a basisin the creation of the model.In the results and assessment part, what the contributions of the conducted research are forthe positive science and their importance in the aspect of the history of architecture areemphasized. For the assessment and determination of the planning decisions, a briefhistory of Edirne and its demographic structure were examined. By determining what thecultural and socio-economic conditions of the city are from its tourism infrastructure, andbringing forth a suggestion of restoration for the battalions in these terms, a model wasproposed for culture and tourism. The integral design principle was developed to be anexample for the World, and it was intended to erase the bitter marks of the war and to turnthe cultural sites into the symbols of peace by developing them, in their place.Year : 2016Number of Pages : 430Keywords : Fortification, Battalion, Bonnet, Cannon technology, Defense,Relief, Restitution, Restoration, Edirne, Protection, Refunction, Design in a HistoricalEnvironment, Cultural Tourism.