Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının kendi yaşam kalitelerine yansımalarının incelenmesi

Abstract

Amaç: Araştırmada fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının kendi yaşam kalitelerine yansımalarının incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmada, bir durumu olduğu gibi ortaya koymak için tarama modelinde betimsel araştırmadan yararlanılmıştır. Araştırmanın örneklemi 2011-2012 eğitim öğretim yılı, bahar döneminde Çukurova Üniversitesi, Mersin Üniversitesi, Erzincan Üniversitesi, Cumhuriyet Üniversitesi, Samsun 19 Mayıs Üniversitesi, Uludağ Üniversitesi, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği Programına devam eden yedi üniversitede 864 birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıf fen bilgisi öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak `Yaşam Kalitesi Ölçeği (Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği -WHOQOL-BREF TR), `Çevre Sorunlarına Yönelik Tutum Ölçeği` ve `Kişisel Bilgi Formu` kullanılmıştır. Bulgular: Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının bağımsız değişkenlere (cinsiyet, aylık gelir düzeyi, öğrenim görülen üniversite) göre anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda; Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının bağımsız değişkenlere (yaş, sınıf düzeyi, baba eğitim düzeyi, en uzun süre yaşadıkları yerleşim birimi, çevre bilimi dersi alıp almama durumları) göre farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.Fen bilgisi öğretmen adaylarının yaşam kalitelerinin alt boyutları olan fiziksel, psikolojik, sosyal ve çevre alanlarında; yaşa, öğrenim görülen üniversiteye göre farklılık göstermediği ancak, fiziksel alan ve psikolojik alanda cinsiyete göre anlamlı fark olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen adaylarının sınıf düzeyleri ile en uzun süre yaşanılan yerleşim yeri açısından; çevre alanında anlamlı fark bulunmuştur. Fen bilgisi öğretmen adaylarının aylık gelirlerine, çevre bilimi dersi alıp almama durumuna göre psikolojik alan ve çevre alanı alt boyutlarında anlamlı fark bulunmuştur. Şu anda bir hastalığı olup olmama durumuna göre fiziksel alan, psikolojik alan ve çevre alanında anlamlı fark bulunmuştur. Baba eğitim durumu açısından ise fiziksel alan, sosyal alanı ve çevre alanı alt boyutlarında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre sorununa yönelik tutumları ile yaşam kalitesinin alt boyutu olan fiziksel ve psikolojik alanda anlamlı bir ilişki olmadığı ancak sosyal ve çevre alanında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.Yaşam kalitesi ile çevre sorunlarına yönelik tutumları arasında regresyon analizi sonucunda bir ilişki olduğu fakat ilişkinin anlamlı olmadığı bulunmuştur. Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları yaşam kalitesinin alt boyutlarını yordamadığı görülmüştür.Sonuç ve Tartışma: Fen bilgisi öğretmenliği adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları ile yaşam kalitesi arasında ilişki olmasının nedeni doğa-insan ilişkileri ile yaşam kalitesinin alt boyutu olan sosyal ve çevre alanı arasında uyum gösterdiği düşünülebilir. Bu nedenle öğrencilerin doğa ve insan ilişkileri ne kadar artırılırsa yaşam kalitesinin alt boyutu olan sosyal ve çevre alanının artabileceği söylenebilir.Anahtar Kelimeler: Fen bilgisi öğretmen adayı, yaşam kalitesi, çevre sorunları.

Purpose: Analysis of reflections of the attitudes of Science teacher candidates towards environmental issues was aimed in this survey. Method: Descriptive scanning method was used in order to put forth a situation as it is. The study group of the survey consist of 864 teacher candidates who studies at seven universities; Çukurova University, Mersin University, Erzincan University, Çanakkale 18 Mart University, who are freshman, sophomore, junior and senior students of Faculty of Education Department of Elementary School Science Teaching in spring semester of 2011-2012 academic year. When obtaining survey data, `Quality of Life Assessment` and `Assessment of Attitudes toward Environmental Issues` which was developed by World Health Organization and `Personal Information Form` which was developed by the surveyor were used. Results: The attitudes of science teacher candidates toward environmental issues differ meaningfully relying on the independent variables (gender, level of income, the university studied, the region studied).At the end of the survey; it was concluded that Science teacher candidates' attitudes towards environmental issues did not differ according to independent variables (age, class rank, education level of father, accommodation unit longest inhabited, whether environment science class was taken).It was concluded that it did not differ in areas of sub dimensions of quality of life; physical, psychological, social relationships and environmental area; age, the university studied, the region studied; however, it differed in physical area and psychological area according to gender. In environmental area, according to class rank of teachers and longest inhabited residential area, difference was found. According to monthly incomes of science teachers, whether they took environmental science class, difference was found in sub dimensions of psychological area and environmental area. According to whether there is a current illness, difference was found in physical area, psychological area and environment area. And according to father's education level differences were found in physical area, social area and environment sub dimensions. Meaningful relationship could not be found between attitudes towards environmental issues and sub dimension of life quality which are physical and psychological areas but a meaningful relationship has been found between social and environmental areas.It is found that a relation between life quality and attitutes towards the environmental issues but which is not meaningful. It is observed that attitudes towards the environmental issues of Science teachers does not predict the sub dimensions of life quality.Conclusion and Discussion: The reason of the relationship between environmental issues and life quality of Science teacher candidates can be considered as the consistency of nature and human relations with social and environmental, which is the sub dimension of life quality. Therefore it can be said that, if the teachers' nature and human relations is increased then sub dimension of life quality which are social and nature can be increased.Key Words: Science teacher candidate, quality of life, environmental issues