Okul liderliğinin örgütsel çıktılara etkisi: Bir meta-analiz çalışması

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın temel amacı, okul liderliğinin örgütsel çıktılar üzerindeki etkisini meta-analiz yöntemiyle test etmekti. Bu çerçevede önceki teori ve araştırmaların sonuçlarına göre belirlenen hipotezler meta-analiz yöntemiyle test edildi. Yöntem: Çalışmada, meta-analiz yöntemiyle okul liderliğinin örgütsel çıktılar üzerindeki etkisi test edildi. Meta-analize dâhil edilecek araştırmaları belirlemek için öncelikle, YÖK, ULAKBİM ve Google Akademik veri tabanlarında literatür taraması yapıldı. Bu çalışmaya dâhil edilen araştırmalar için son tarih Temmuz 2013'tü. Geliştirilen tarama stratejisiyle okul liderliği ve iş doyumu arasında 14, örgütsel adalet arasında 9, örgütsel bağlılık arasında 24, örgütsel güven arasında 5, örgütsel vatandaşlık arasında 7, performans arasında 5, örgüt kültürü arasında 4 ve örgüt iklimi arasında 9 olmak üzere toplam 77 araştırmaya ulaşılarak ilgili araştırmalardaki uygun korelasyonel veriler meta-analize dahil edildi. Tüm meta-analiz işlemlerinde rassal etki modeli temel alındı. Okul liderliğinin örgütsel çıktılar üzerindeki ortalama etki büyüklüğünde liderlik stilleri, okul kademesi ve örneklem bölgesi değişkenleri açısından moderatör analizi yapıldı. Çalışmada, Excel, Comperehensive Meta-Analysis, SPSS 18.0 programlarından yararlanıldı. Bulgular: Çalışmada okul liderliğinin örgütsel çıktılar üzerindeki etki düzeyini belirlemek için 79 korelasyonel veri kullanılarak toplam 37.611 kişilik örneklem grubuna ulaşıldı. Sonuçlar, okul liderliğinin iş doyumu [r = .56], örgütsel adalet [r = .75], örgütsel bağlılık [r = .43], örgütsel güven [r = .73], örgüt kültürü [r = .56] ve örgüt iklimi [r = .50] üzerinde geniş düzeyde, örgütsel vatandaşlık [r = .35] ve performans [r = .36] üzerinde orta düzeyde pozitif etkilere sahip olduğunu gösterdi. Okul liderliğinin en yüksek etkisinin örgütsel adalet, en düşük etkisinin ise performans üzerine olduğu saptandı. Tartışma ve Öneriler: Bu meta-analiz çalışmasıyla, okul liderliği ve örgütsel çıktıların incelendiği araştırmalardan elde edilen ilişkiler nicel olarak incelendi. Okul liderliğinin çalışma kapsamındaki örgütsel çıktılara pozitif yönde etkisinin olduğu bulgularından hareketle öğretim amaçlarının gerçekleştirilmesinde okul yöneticilerinin yapıcı liderlik davranışlarını benimsemeleri için gerekli tedbirlerin alınması önerildi. Ayrıca çalışmanın sınırlılıkları çizilerek, daha sonraki meta-analiz çalışmaları için gündem oluşturuldu.Anahtar kelimeler: Liderlik, okul liderliği, örgütsel çıktı, meta-analiz

Purpose: The purpose of this study was to examine the effect of school leadership on organizational outcomes with the method of meta-analysis. For this purpose, the hypotheses put forward in line with previous theories and the results of previous studies were tested with the meta-analysis method. Method: In the study, using the meta-analysis method, the effect of school leadership on organizational outcomes was tested. In order to determine the studies to be included in meta-analysis, first, the related literature was reviewed via the databases of Google Academic, Turkish National Academic Network and Information Centre in Turkey and Turkish Higher Education Council in Turkey. For the studies to be involved in the present study, the most recent date was July 2013.With this review strategy, a total of 77 studies was reached, and the related correlational data obtained were involved in meta-analysis. Of all these studies, 14 studies examined the relationship of school leadership with job satisfaction, 9 with organizational justice, 24 with organizational engagement, 5 with organizational confidence, 7 with organizational citizenship, 5 with performance, 4 with organization culture and 9 with organization climate. In all the meta-analysis processes, the random effect model was taken as basis. Moderator analysis was conducted to examine the effect of school leadership on organizational outcomes with respect to the variables of leadership styles, class grade and sample district. In the study, Excel, Comperehensive Meta-Analysis and SPSS 18.0 were used. Findings: In the study, in order to determine the level of effect of school leadership on organizational outcomes, 79 correlational data were used, and a sample group of total of 37.611 participants was reached. The results revealed that school leadership had a high level of positive effect on job satisfaction [r = .56], organizational justice [r = .75], organizational engagement [r = .43], organizational confidence [r = .73], organization culture [r = .56] and organization climate [r = .50] and a moderate level of positive effect on organizational citizenship [r = .35] and performance [r = .36]. It was found out that the highest level of effect of school leadership was on organizational justice and that the lowest was on performance. Discussion and Suggestions: With this meta-analysis study, the relationships obtained via other studies which investigated school leadership and organizational outcomes were quantitatively examined. Depending on the findings that school leadership had positive effect on organizational outcomes within the scope of the study, it could be suggested that necessary precautions should be taken to help school administrators adopt constructive leadership behavior while trying to achieve their instructional goals. In addition, considering the limitations of the study, several suggestions were put forward for future meta-analysis studies.Key Words: Leadership, school leadership, organizational outcome, metaanalysis