Fen bilgisi öğretmen adaylarının sürdürülebilir su kullanımına yönelik farkındalıklarının geliştirilmesi

Abstract

Amaç: Sürdürülebilir kalkınma için en önemli yaşamsal kaynaklardan biri sudur. Su kaynaklarını korumak ve sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla suya olan bakış açısının değiştirilmesi ve farkındalık geliştirilmesi gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı fen bilgisi öğretmen adaylarının sürdürülebilir su kullanımına yönelik farkındalıklarını geliştirmektir.Yöntem: Bu araştırma karma yöntem kullanılarak yapılandırılmıştır. Tek gruplu öntest-sontest deneysel desen ile elde edilen nicel veriler, araştırma sürecinde toplanan nitel veriler ile desteklenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2011-2012 öğretim yılında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi'nde öğrenim gören, `Çevre Bilimi` dersini alıyor olmak ölçütünü sağlayan, 3. sınıf fen bilgisi öğretmen adayları oluşturmuştur (N=35). Araştırmanın nicel verileri araştırmacı tarafından geliştirilen `Su Tüketim Davranışları Ölçeği`, `Su Tutum Ölçeği` ve ` Su Bilgi Testi` ile nitel verileri ise yapılandırılmış görüşme formu yoluyla toplanmıştır. Çalışma grubuna 5 hafta boyunca su eğitimi verilmiştir. SPSS analiz programı yardımıyla likert ölçekler üzerinde bağımlı örneklem t-testi analizi yapılarak farkındalığının kazandırılıp kazandırılmadığı incelenmiştir. Nitel veriler ise betimsel olarak analiz edilmiştir.Bulgular: Çalışma grubuna verilen su eğitimi sonrasında su tüketim davranışlarında (t=-5,852, p<.05), suya yönelik tutumlarında (t=-2,058, p<.05), suya yönelik bilgi düzeylerinde (t=-5,946, p<.05) su eğitimi sonrası lehine anlamlı farklılık görülmektedir. Öğretmen adaylarının büyük çoğunluğu eğitimden sonra suların yetip yetmeyeceğine dair endişelerinin arttığını, su sıkıntısının ciddiyetini kavradığını ve artık çevresindeki insanları bilinçlendirmeye çalışacağını, su kullanımında daha özenli davranacağını belirtmiştir. Gelecek kuşakların 20-30 yıl sonra suya bağlı sorunlar yaşayabileceğine inanan 24 öğretmen adayı bulunmaktadır. Tartışma ve Sonuç: Araştırmanın bulguları su eğitiminin öğretmen adaylarının su bilgi düzeylerini, su tüketim davranışlarını, su tutumlarını geliştirdiği ve suya dair farkındalıklarını arttırdığı göstermektedir.Anahtar kelimeler: Su farkındalığı, sürdürülebilir su kullanımı, su eğitimi

Purpose: Water is one of the important vital resources for sustainable development. The aim of this research is to develop and evaluate pre-service science teachers' awareness of sustainable water usage. Method: This research was based on a mixed method. The qualitative part of the research was based on single-group pretest-posttest experimental design. The quantitave data were obtained by the `Water Consumption Behavior Scale`, `Water Knowledge Test` and ` Water Attitude Scale`, which were developed by the reseacher. The qualitative data were collected by structured interview form. The study group consisted of 3rd grade pre-service science teachers who were studying during the 2011-2012 academic year at Eskişehir Osmangazi University. Water education of the study group was performed by the researcher for 5 weeks. Quantitative data were analiyzed by t-test for dependent groups and qualitative data were examined by descriptive analysis. Results: After water awareness education, a significant difference was found in the pre-service science teachers' water knowledge, water consumption behavior and attitudes towards water (p<.05). The results of the qualitative data showed that the majority of pre-service science teachers had increased concerns about adequate water supply. Most of them decided to raise awareness and to use water more carefully. In addition, 24 of 33 pre-service science teachers believed that the next generetion will have water related problems in 20 or 30 years.Discussion and Conclusion: The results showed that the water education is effective in developing a level of water knowledge and influencing pre-service science teachers' water concumption behavior and attidues toward water.Key words: water awareness, sustainable water consumption, water education.