Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin ilişki davranışları ve kullandıkları politik taktiklerin incelenmesi

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı, öğretmen görüşlerine göre resmi ilkokul ve ortaokullarda görev yapan okul yöneticilerinin ilişki davranışları ve kullandıkları politik taktikler arasındaki ilişkiyi saptamaktır. Yöntem: Bu çalışma ilişkisel bir araştırmadır. Araştırmada iki ölçek geliştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini, 2014-2015 öğretim yılı içerisinde İstanbul iline bağlı Şişli, Fatih, Büyükçekmece, Bayrampaşa ve Gaziosmanpaşa ilçelerinde bulunan resmi ilkokul ve ortaokullarda görev yapmakta olan öğretmenler arasından oranlı tabakalı örnekleme yöntemi ile seçilen 897 öğretmen oluşturmaktadır. Verilerin analizinde faktör analizine ek olarak betimsel istatistikler hesaplanmış, Mann Whitney-U, Kruskal Wallis H ve Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin genellikle olumlu ilişki davranışlarını sergiledikleri; olumsuz ilişki davranışlarını ise düşük düzeyde sergiledikleri tespit edilmiştir. Okul yöneticilerinin öğretmenlere yönelik kullandıkları politik taktiklerin kullanım sıklığına göre sıralaması; motive etme, bilgilendirme, çıkarların değişimi, kişisel yakınlığı kullanma, olumlu izlenim oluşturma ve baskı taktikleri olarak belirlenmiştir. Okul yöneticilerinin ilişki davranışları ve kullandıkları politik taktiklere ilişkin öğretmen görüşleri, öğretmenlerin bazı demografik özelliklerine göre istatistiksel olarak farklılaşmaktadır. Ayrıca okul yöneticilerinin olumlu ilişki davranışlarının, motive etme ve bilgilendirme taktikleri ile pozitif yönde; baskı taktikleri, olumlu izlenim oluşturma, kişisel yakınlığı kullanma ve çıkarların değişimi taktikleri ile negatif yönde ilişkili olduğu saptanmıştır. Okul yöneticilerinin olumsuz ilişki davranışlarının ise baskı taktikleri, olumlu izlenim oluşturma, kişisel yakınlığı kullanma ve çıkarların değişimi taktikleri ile pozitif yönde; motive etme ve bilgilendirme taktikleri ile negatif yönde ilişkili olduğu saptanmıştır. Sonuç : Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin yönetim faaliyetlerini yerine getirirken, öğretmenlere yönelik daha çok olumlu ilişki davranışlarını sergiledikleri ve en fazla motive etme taktiklerini kullandıkları tespit edilmiştir. Öğretmenlere göre, olumlu ilişki davranışları sergileyen okul yöneticileri motive etme ve bilgilendirme taktiklerini kullanmaktadırlar; olumsuz ilişki davranışları sergileyen okul yöneticileri ise; baskı taktikleri, olumlu izlenim oluşturma, kişisel yakınlığı kullanma ve çıkarların değişimi taktiklerini kullanmaktadırlar. Elde edilen bulgulara dayalı olarak, okul yöneticilerinin görevlerini yerine getirirken daha çok öğretmenlerle kişisel ilişkilerini iyi düzeyde tutma çabası içerisinde oldukları belirlenmiştir.Anahtar kelimeler: Okul yöneticisi, liderlik, ilişki davranışları, politik taktikler

Purpose : The purpose of this study is to determine the relationship between the school administrators' relationship behaviors and political tactics they use in public primary and secondary schools. Method : This study is a correlational research. Two scales were developed in this study. The sample of the study is composed of 897 teachers who work in public primary and secondary schools chosen with stratified and ratio sampling in Şişli, Fatih, Büyükçekmece, Bayrampaşa and Gaziosmanpaşa districts of Istanbul in 2014-2015 academic year. In order to analyze data factor analysis and descriptive statistics were calculated, Mann Whitney-U, Kruskal Wallis H, and Spearman correlation analysis were used. Findings: Based on teacher views, school administrators usually demonstrate positive relationship behaviors while their negative relationship behaviors are in a low level. The order of the usage of school admistrators' political tactics towards teachers is; motivating, apprising, exchange, personal appeal, creating a positive impression and pressure tactics. Teachers' views relating to school administrators' relationship behaviors and political tactics used by them differ statistically with regard to demographic variables of teachers. It is determined that school administrators' positive relationship behaviors are related positively with motivating and apprising tactics, but they are negatively related with pressure tactics, creating a positive impression, personal appeal and exchange tactics. It is determined that school administrators' negative relationship behaviors are related positively with pressure tactics, creating a positive impression, personel appeal, exchange tactics, but they are related negatively with motivating and apprising tactics. Conclusion: It is determined that, according to teachers' views, while school administrators demonstrate positive relationship behaviors towards teachers, they mostly use motivating tactics. According to teachers, school administrators who exhibit positive relationship behaviors use motivating tactics and apprising tactics. School administrators who exhibit negative relationship behaviors use pressure tactics, creating a positive impression, personal appeal and exchange tactics. Based in these findings, school administrators spend efforts for keeping good personal relationships with teachers.Key words: Schoool administrators, leadership, relationship behaviors, political tactics