Okullardaki sosyal yapı ve doğal liderlik süreçlerinin sosyal ağ teorisi perspektifinden incelenmesi: Bir durum çalışması

Abstract

Amaç: Araştırmanın amacı, okulların sosyal ağlarının fotoğrafını çekmek vesosyal ağ analizi tekniklerini kullanarak bu ağlardaki ilişki modellerini betimlemektir.Başka bir ifadeyle, öğretmenler arasındaki arkadaşlık, tavsiye ve sosyal destek ağlarınındoğasını, ağlardaki ilişki modellerini ve sosyal ilişkileri şekillendiren değişkenleri ağanalizinin çeşitli formel kavram, istatistik ve görselleri yardımıyla tespit etmek vegörüşme verileri ışığında betimlemek tezin ana amacını teşkil etmektedir.Yöntem: Bu araştırma, nitel araştırma desenlerinden olan çoklu durum çalışmasışeklinde tasarlanmıştır. Çalışılan üç lise, amaçlı örnekleme ile seçilmiş ve verilergörüşme yoluyla elde edilmiştir. Araştırmacı tarafından geliştirilen veri toplamaaracıyla hem nicel hem nitel veriler toplanmıştır. Ağ verileri sosyal ağ analizprogramları, nitel veriler de içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir.Bulgular: Sosyal ağ analizi sonucunda biçimsel yapıdan farklı olan doğalarkadaşlık grupları tespit edilmiştir. Her okulun sosyal ağı farklı bir ilişki deseni çıkarsada cinsiyet değişkeninin ağlardaki ilişkilerde belirleyici olduğu görülmüştür. Branş vekıdem değişkenleri de benzerlik ekseninde öğretmenleri alt gruplara sevk etmiştir.Fiziksel alandaki bölünme gibi örgütsel düzenlemeler de, ilişkileri de etkilemiştir. Yanısıra, ortak paydalara sahip öğretmenler arasındaki ilişkiler daha yoğundur.Sonuç ve Öneriler: Öğretmenler arası sosyal ilişkilerde hemcinslerin, aynıbranştan olanların, hizmet süresi birbirine yakın olanların ve ortak paydaya sahipöğretmenlerin benzerliğin çekim gücüyle birbirini daha çok tercih ettiği bulunmuştur.Araştırma sonuçları, alanyazındaki çalışmaların bulgularıyla örtüşmektedir

Purpose: The purpose of this study is to take a glimpse of teachers' socialnetworks and explore relationship patterns in these networks using social networkanalysis methods. In other words, this study aims to find and analyze the nature ofteachers' friendship, advice and social support networks, relationship patterns in thesenetworks and the variables shaping the social relationships by way of formal concepts,statistics and visuals provided by network analysis.Method: This study was designed as qualitative case study research. Three highschools were selected with purposeful sampling method and data were collected throughsemi-structured interviews. Both qualitative and quantitative data were collected usingthe instruments developed by the researcher. Network data were analyzed with networkanalysis software and qualitative data were deciphered with content analysis.Results: It was found that informal friendship networks revealed a form that wasdifferent from formal structure. Although each school had a definite network pattern,gender had a significant dominance in affecting relationship patterns in all networks.Similarity of branch and tenure seemed to lead teachers into subgroups. Organizationaldesign also was noticed to affect the quality and quantity of relationships. Finally, itwas revealed that teachers who shared common grounds had more interactions.Conclusion and Suggestions: Teachers of same gender, of same branch, ofsimilar tenure and similar perceptions and perspectives tended to interact with eachother more often than the dissimilar ones based on the homophily principle. Results ofthis study are mostly in congruence with the findings of previous research in literature.