İstanbul`da ilk dönem (19. y.y. sonu 20.y.y. başı) apartman konutlarının yapısal, işlevsel ve çevresel yönden değerlendirilmesi

Abstract

Günümüzde büyük kentlerdeki hızlı nüfus artışı, mekânsal yapı üzerinde önemli değişikliklere neden olmaktadır. Endüstri Gelişmesi sonrası, kentlerde değişen sosyo-ekonomik yapı içinde önemli bir yeri olan eski kent merkezleri, mekânsal yapıdaki bu değişimden en çok etkilenen bölgeler olmuşlardır. Konuya; koruma ve eski kent merkezlerinin canlandırılması bağlamından bakıldığında, kentin bir dönemdeki sosyal ve yapısal gelişmesinin izlenebilmesi ve kullanılabilir bir yapı stoğunun değerlendirilmesi açısından önem kazanmaktadır. Tüm dünya'da olduğu gibi Türkiye'de de büyük kentlerdeki hızlı nüfus artışı, eski kent merkezlerinin yaşantısını ve mekânsal yapısını olumsuz yönde etkilemiştir. Bu çalışmada İstanbul'da eski kent merkezlerindeki bu tür değişimler incelenmiştir. Eski kent merkezleri olarak önemlerini kaybeden Beyoğlu ve Yeldeğirmeni'ndeki çok katlı konutlar örneklenmiştir. İlk dönem, çok katlı, kargir apartmanlarının korunarak yeniden kullanılmasının ele alındığı çalışmanın giriş bölümünde; bölgelerin bugünkü durumları göz önüne alınarak varsayımlar saptanmıştır. Birinci bölümde; apartmanların kentin genel oluşumu içindeki yeri, gelişimleri ve nedenleri incelenmiştir. ikinci bölümde; apartmanlar yapısal, işlevsel, mimari, stiller, cephe, çevre verileri ve günümüzdeki kullanımları açısından incelenmiştir. Örnekleme yapılan bölgelerdeki yapılara ait analiz çalışmaları, şekil ve tablolar ile anlatılmıştır. Plan şemalarının günümüz apartman konutları ile benzerlik ve ayrılıkları saptanmıştır. Üçüncü bölümde; Korumanın tarihsel, toplumsal ve ekonomik gerekçeleri üzerinde durulmuş, bu çalışmaya örnek olabilecek dünyadaki koruma çalışmaları incelenmiştir. Dördüncü bölümde; bu çalışmalar ile ilk dönem apartmanları için oluşturulacak koruma uygulamasının uyumlu ve uyumsuz yönleri saptanmıştır. Düzenlenen is-eylem grafiğinde.,,....?'^f^Sj, uygulamanın detayları anlatılmıştır.^- % ];«` '.''.'.; f>` ``.`` ''Sonuç bölümünde; giriş de ortaya atılan varsayımların doğrulukları irdelenmiş ve sonuçlan belirlenmiştir.

in the past high increase of population causad definite differences on the built environment of cities. After the Industrial Revolution the old city centers of metropoliten cities have changed their characters under the pressure of social and economic phenomena. From the view point of conservation, re-use of the building stock of old cities gains importance. After the 1950's, the rapid increase of population in some large cities in Turkey gained a ne w dimension in the built environment. in the present study, multi-storey apartment buildings which were built in İstanbul between 1838-1923 are examined. in the first chapter the development of apartment bıildings and their relation to the development of the city itself are examined. The constructional and functional characteristics, the architectural styles and the contextual characteristics of apartment bıildings in İstanbul are examined in the second chapter. The chapter also covers case studies. in third chapter, historical, economical and social requirements of conservation are discussed and conservation implememtations from different countries are explained. The last chapter tests the hypothesis discussed in the introduction and reaches a conclusion.