İmalatta kalite kontrol ve kalite güvence sistemlerinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Ülkelerarası ticaretin giderek yaygınlaştığı ve böylece rekabet üstünlüğünün büyük önem taşıdığı günümüzde üreticiler, ürünlerini satabilmek için düşük maliyetli ve daha kaliteli üretime yönelmek zorunluluğu duymaktadırlar. Bu nedenle üreticiler her şeyden önce pazarın hangi kalitede ürün talep ettiğini ve bu kalitedeki bir ürünü en düşük maliyetli nasıl üretebileceklerini bilmek durumunda kalmaktadırlar. işte bu noktada kalite kontrolü ve kalite güvencesi büyük önem taşımaktadır. Zira üretilecek ürünün istenilen kalitede olup olmadığını, değişen teknolojinin kaliteyi ve maliyeti etkileyip etkilemediğini, ıskarta üretimin minimum düzeye indirilmesi suretiyle maliyetin ne ölçüde düşürülebileceği gibi dikkat çekici noktalar ancak kalite kontrolü ve kalite kontrol teknikleriyle açıklık kazanır. Kalite ve kalite kontrol konusunda ilk bilinçlenme teknoloji ve eşya değişiminin başladığı çağlara kadar uzanmaktadır. İstatistik biliminin kalite kontrolünde kullanılması ise 1920 yılında W. S. Shewhart ile başlamış. Dodge ve Romig'in kabul örneklemesi konusunda yaptıkları çalışmalarla büyük gelişmeler göstermiştir. Daha sonra Kalite Güvence Sistemleri Toplam Kalite, Kalite Çemberleri ve Sıfır Kusur Programı uygulamaları ile günümüze kadar ulaşmıştır. Kalite Güvence Sistemi - müşterinin talep ettiği ya da kendisine üretici firma tarafından belirlenen nitelikte mamul veya hizmet almasını ve - firma açısından maliyeti hesaplanmamış ek giderlerle arttırarak fiyatı veya kazancı düzeltici ek bir aktiviteye gerek olmadan öngörülen şartların yerine getirilmesini sağlar. Avrupa Topluluğu, Amerika ve Japonya'da ekonomik yaşama damgasını vurmaya çalışan bu standart Türkiye'de de tüketici bilincine bağlı olarak hızla kabul görmektedir. İSO 9000 kalite standartları serisi etkili bir yönetim sisteminin nasıl kurulabileceğini ve belgeleyebileceğim gözönüne serer. İSO 9000 kalite standartları serisi uygulamalarının yaran açıktır. Maliyetin azalmasına yardımcı olarak kaynakların verimli kullanımı ile kazancın artmasını sağlar. Kalite sistemi uygulamakla, kalitenin her aşamada oluşmasına güvence sağlamakla, öncelikle müşteri memnuniyetini artmasına yardımcı olacaktır. Standart, beklenilen kalite sistem modelini kolaylık ve verimlilikle uygulayabilmek için, konu bazında bazı bölümlere ayrılmıştır. Firmalar, kalite sistemlerini oluştururken İSO 9000 kalite standartları serisini kullanabilirler. Müşteriler ise satın alacakları mal veya hizmetin bu standarda göre kurulmuş bir kalite güvence sistemiile üretilip üretilmediğinden emin olmak istediklerinde bu standartları kullanabilirler, isteyebilirler. Kuruluşun yapısı, kaynaklar, sorumluluklar, prosedürler ve prosesler kaliteyi etkileyen önemli yönetim kararlarıdır. Asıl önemli olan, bunların ilgili personelin de anlayabileceği şekilde her düzeyde ve dengeli olarak kontrol edilebileceği şekilde sürdürülmesidir. Kalite sistemi, müşteriyle ilişkiler, üretim, satınalma, yan sanayi firma ile sözleşme yapılması, eğitim gibi diğer fonksyonlan da gözönüne alacak şekilde planlamak ve geliştirilmelidir. Kalite planlaması kalite kontrol teknikerinin güncelleştirme ihtiyacım belirlemeli, personel ve cihazların kalite planlarını üretebilecek yeterlilikte olmalarım sağlamalı ve ilgili kayıtlan oluşturmalıdırlar.

SUMMARY Leaning on the fact that the international commerce is spreading out and competition becomes more important every day, today's manufacturers are forced to get their production by lower costs and higher quality if they want to sell their products. That's why they have to know which quality the market requests and which way is the cheapest to reach this quality. Exactly at this pomt quality control and quality assurance is from a very high importance. Because efficient questions like `will the quality and the costs influenced by the changing tecnology', 'how much can the costs been decreased by drawing the waste production to a minimum level', can only be illuminated by the help of quality control and quality control techniques. The first steps to quality and quality control were made m the beginning periods of basic tecnology and material changmgs. However time had to wait till 1920 when through W.S. Shewhart the ıstatıstıc science took its place m quality control. As tried to make clear, until 1920 ıstatıstıc science and quality control were accepted as totally mdependant things from each other. It showed much progress under the support of the studies Dodge and Romig made concerning acceptance sampling. At least quality control systems reached to this tune by total quality, quality circle and zero fault program applications. The Quality Assurance System makes sure that - the customer gets the product with the quality he/ she wants or which is promised to him/ her by the manufacturing firm and that - unexpected conditions will be eliminated which otherwise could have been sourced by extra costs the firm hadn't calculated. This standart which tries to get effectual m the economical life of the European Community, United States and Japan quickly gams more and more acceptance in Turkey too. This acceptance first of all depants on the increase of the consumer's conscience. The ISO 9000 quality control standart series shows how to organize and document an efficient management system. The advantages which come together with the applications of the ISO 9000 quality control standart series are quite clear. Thay support the increase of the profit by decreasing the costs and using the production sources effectually. Upon of these, they decrease the customer's pleasure, because of the fact that quality is provided at every degree ofthe production by using the quality system. The structure, sources, duties, procedures and processes of the foundation are important management decisions which have influence upon the quality. The real important matter in this cause is to continue them m every degree and m a balancedway so that the concerning personnel can understand. The quality system shouldn't be planned and deveoped without taking care of the functions like customer's relations, production, purchase, making contracts with the sub-contract firms and education functions. It is an absolute must for the quality planning to determine contemporary necessity of the quality control techniques, to provide them to produce the quality plans of the personnel and the equipments and to set up the concerning records.