Gelişen Türkiye şartlarında enerji ihtiyacına göre gerilim kademesinin belirlenmesi ve bilgisayar destekli analizi

Abstract

ÖZET Dünyada enerji iletiminde, planlamada ve işletmede birçok gelişmeler olmaktadır. Türkiye ise gelişmekte olan bir ülkedir. Bu gelişme tabiki enerjinin tüketimim artırmaktadır. Enerjinin iletilmesinin yanında bunun sağlıklı ve en ekonomik biçimde yapılmalıdır. Tüketiciye elektrik enerjisinin güvenli, devamlı ve ucuz olarak ulaştırılmasının planlamasının iyi yapılması için gereklidir. Planlama ise sağlıklı işletme ve gerekli yatırımların önceden yapılabilmesi için gereklidir. Planlama yapılırken planlama yapanların elektriğin üretildiği yerdek tüketildiği yere kadar çeşitli faktörleri göz önünde bulundurarak çok ayrıntılı, uzun geleceği de düşünerek planlama yapılması gereklidir. Planlamacıların yaptığı planların işletme ve teknik yönden yeterli olması gereklidir. Planlamacıları en çok ilgilerinden faktörler, üretilecek gücün miktarı, bu gücü taşıyabilecek hat konfigürasyonu, işletme gerilimi ve eski sistemle uyumu gibi bir çok şeyi göz önünde bulundurmaları gerekir. Burada bu çalışmada 380 kV Keban-Gölbaşı iletim sistemi baz alınarak, bu sisteme ek olabilecek sistemin yapısı hakkında çeşitli inceleme ve örnekler verdik. İlk bölümde Türkiye'nin nüfus artış hızım ve bu nüfus artışına göre üretilmesi gereken enerji miktarı üzerinde durduk.Bu konuda Türkiye Elektrik Kurumu` nun hedeflerini inceledik.İkinci bölümde enerji iletim hatları ve hesap yöntemleri hakkında bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümde ise enerji iletim hatlarında kullanılan iletkenlerin parametre hesaplan ve iletim hattının maksimum taşıyabileceği güç üzerinde durulmuştur;Ayrıca iletim hattının maksimum gücü hangi gerilim kademesinde ne kadar uzağa taşıyabileceği ve iletken parametreleri arasındaki bağıntılar hakkında çeşitli bilgiler verilmiştir.Dördüncü bölümde ise Keban Gölbaşı sistemi baz alınarak burada kurulabilecek yeni sistemin taşıyabileceği maksimum güç ve bu gücü taşıyabilecek gerilim kademesi hakkında çalışmalar yapılmıştır.İletim hattının çeşitli parmetreleri ve per unit değerleri hesaplanmıştır.Daha önce kısa devre hesapları yapılmış bu sistem hakkında arızaların tipleri ve yerleri hakkında kısa bilgiler verilmiştir. Son bölümde ise sonuçların yanında yeni kurulacak sistemle, baz alınan sistem arasında önemli ekipmanlarla ilgili maliyet oranlarıda verilmiştir. VI

SUMMARY A load study is the determination of the voltage, current, power and power factor or reactive power at various points in an electric network under existing or contemplated conditions of normal operation. Load studies are essential in planning the future development of the system because satisfactory operation of the system depends on knowing the effects of interconnections with other power systems, of new loads, new generating stations and new transmission lines before they are installed in chapter one for Turkey. Generator voltage is stepped up to transmission in the range of 1 15 to 765 kV. The standard high voltages (HV) are 115, 138 and 230 kV. Extra-high voltages (EHV) are 345, 500 and 765 kV. Research is being conducted on lines in the ultra-high- voltage (UHV) levels of 1000 to 1500 kV. The advantage of higher levels of transmission-line voltage is apparent when consideration is given to the transmission capability in megavoltamperes (MVA) of a line in chapter two. Roughly, the capability of lines of the same length varies a rate somewhat greater than the square of the voltage. No definite capability can be specified for a line of any given voltage, however, because capability is dependent on the thermal limits of the conductor, allowable voltage drop, reliability and requirements for maintaining synchromism between the machines of the system, which is known as stability. Most of these factors are dependent on line length. The current which flows in different parts of a power system immediately after the occurence of a fault differs from that flowing a few cycles later just before circuit breakers are called upon to open the line on both sides of the fault and both these currents differ widely from the current which would flow under steady-state conditions if the fault were not isolated from the rest of the system by the operation of circuit breakers. Two of the factors upon which the proper selection of circuit breakers depends are the current flowing immediately after the fault occurs and the currrent which the breaker must interruptFor the Keban Gölbaşı fault calculations consist in detennining these currents for various types of faults at various locations in the system. The data obtained from fault caluculations also serve to determine the settings of relays which control the circuit breakers. vn