Kentleşme sürecinde gecekondu oluşumları ve Fikirtepe örneği

Abstract

ÖZET Türkiye'de 1945'ten itibaren girilen endüstrileşme ve kentleşme sürecinde Türkiye'nin kendine özgü koşullarının oluşturduğu gecekondu üretimi, sanayileşme sürecine girerken kentsel konut üretiminin bireysel ölçekte küçük sermayeye terkedi lmesi, büyük sermayenin ise yalnızca devlet tarafından desteklenen ve özendirilen sanayi alanına kayması, merkezi ya da yerel yönetimler tarafından hızlı kentleşmeyle oluşacak alt tabakalara kiralık ya da mülk konut sağlayacak yeterli sunum mekanizmalarının geliştirilmemiş olması, diğer yandan bireysel ölçekte küçük sermayenin ürettiği ve bu yolla üretilen konut miktarının tüketim piyasasını karşılayamaması gibi nedenlerle, kentin hemen yanında al ttabakalar in kendi baslarına oluşturdukları bir alternatif konut üretim mekanizması olarak karsımıza çıkar. Türkiye'de gecekondu oluşumları, endüstrileşme ve kentleşme süreci içinde konut sunum mekanizmalarının gelişimi, değişimi ile paralel bir dönüşüm sürecine girmiştir. Bu. çal ısmada, bu süreçlerde ortaya çıkan kültürel, ekonomik, politik ve coğrafi değişimlerin gecekondu dönüşüm sürecine etkileri anlatılmıştır. Fikirtepe örneği, bugünün ve gelecekteki durumun anlaşılmasında yardımcı olacaktır. Birinci bölümde? gecekondunun tanımı yapılmış ve son 50 yıllık dönem içinde gecekondunun izlediği gelişim özetlenmiştir, îkinci bölümde? gecekonduyu yaratan kentleşme süreçleri 3 döneme ayrılarak incelenmiştir. -IV-Bu bölümde, Türkiye'de tarihsel süreç içinde kentleşme ve sanayileşmenin getirdiği sorunlara üretilen çözümlerin yetersizliği karsısında ortaya çıkan gecekondu yerleşimlerinin yasallasma süreçlerini geçirdikten sonra hızla kat yükseklikleri artarak kentin genel görüntüsündeki yerlerini almaları anlatılmıştır. Bu dönemlerin sonucunda; yeni arazi bölünmeleri ile ortaya çıkan hisseli tapu haklarına, gecekondu yasaları kapsamlarına ve îmar Kanununun gecekondu ile ilgili hükümlerine yer verilmiştir. üçüncü oölümdeş Cumhuriyet öncesi ve sonrası istanbul'un kentsel yapısındaki değişimlerin, sanayileşmenin, ortaya çıkan nüfus yoğunlaşmalarının sonucu olarak Fikirtepe gecekondu bölgesinin oluşumu anlatılmış ve bu bölgenin kente entegrasyonu, bölgede seçilen adaların arazi olarak kullanımı, kat adetleri, ıslah imar planı esasları, hisseli parsel olgusu ele alınmıştır. Sonuç bölümünde ise; Türkiye'deki kentsel konut üretiminin dönüşümü sırasında ortaya çıkan gecekondulaşma sürecine etki eden faktörlere yer verilmiştir. -V-

SUMMARY The continious growth increasing of population, industrialisation? urbanisation and `-inefficiency of land with structure, parallel to this growth, since 1950 'es has created great pressure on the improvement of the city, the public land and the protected areas. rol lowing the influences of industrialization by the way of state ini tat ive on the housing production, in the process of suburbanization during the early days of the Republic, the industrialization period after 1945 makes up the next subdivision. Build and sell, Re-built system buildings of the contractors, public and private sector mass housing and illegal housing formations s^re analysed because of the new dimensions they brought to the suburbanization process. In this thesis, the subject has been surveyed - local - social - economic and legal aspects. This thesis contains three chapters. In the preface chapter, the subject and the aim of the thesis has been explained and the historical period of the content have been examined. The second chapters Urbanisation of Turkey have been analized from past to nowadays. Historical period of civilisation discriminated. In order to obtain an organised and planned town development, the laws enforced as a result of the ownership changes of the public lands, and the changes of these areas have been analized in this chapter. -VI-Solutions of the urbanisation problems and about urbanisation systems? laws, discussions on the subject. The third chapters in the history of Istanbul during civilisation and urbanisation which laws and politics affect to create Fikirtepe Area. Usage of the land and 50 years period of building types have been explained» The final chapter is where? the latest situation has been evaluated, and some recommendations, usage of these public lands for having contemporary city formations» -VII-