Talaş kaldırma şartlarının belirlenmesinde çok amaçlı karar verme yöntemleri

Abstract

ÖZET Talaşlı şekillendirme, parça üzerindeki istenilmeyen kısımların alınmasında kullanılan en önemli metodlardan biridir. Bir çok endüstri dalında çok geniş bir kullanım alam bulmaktadır.Bu işlemin taşıdığı önem dolayısıyla konuyla ilgili pek çok araştırmalar yapılmaktadır.Talaşlı şekillendirme işlemlerinde işletmelerde oldukça sık olarak karşılaşılan problemler; kesme ve ilerleme değerlerinin,takım geometrisinin iş parçası malzemesinin,kesme sıvılarının ve takım tezgahlarının seçilmesidir.Bu projenin ilk bölümünde yukarıda bahsedilen kriterler dikkate alınarak ideal kesme şartlarının nasıl belirleneceği konusu açıklanmaya çalışılmıştır. II. Bölümde ise; III Bölümde kesme paremetlerinin optimizasyonunda kullanılacak olan çok amaçlı karar verme yöntemleri açıklanmıştır. Karar vermede çok ölçütlü karar verme metodlarının kullanılması bir zorunluluk haline gelmiştir.Bunun en önemli nedeni ise günümüz yöneticilerinin ya da karar verme konumunda olan her kademeden kişinin birbiriyle çelişen amaçlar ve kısıtlan gözönünde bulundurarak karar vermek zorunda olmalandır.örneğin ; `maliyetlerin minimizasyonu` ve ` kalitenin iyileştirilmesi` yöneticilerin yada karar vericinin sıklıkla karşılaştığı, birbiriyle çelişen İM amaç olarak düşünülebilir.Oysa ilk bakışta kalitenin iyileştirilmesinin maliyetleri artıracağı düşünülür.Ancak çok ölçütlü karar verme metodlarını kullanarak her iki amcında aynı anda tatmin edilmesi mümkündür. Diğer taraftan iş hayatında rekabet oldukça yoğun bir şekilde devam etmekte ve şartlan her geçen gün daha da ağırlaşmaktadır, bu nedenle yöneticilerin tek sorunun artık maliyetleri düşürmek ya da kan artırmak olmadığı açıktır ve tek bir amacın tatminine yönelik kararlar almaları durumunda geri dönülmesi çok zor hatalar yapılabileceğinin farkındadırlar. Ancak böyle bir sorunun çözümlenmesinde klasik yöneylem araştırması ya da simülasyon metodları yeterli olmamaktadır. Bu tür metodlar yerlerine artık modern optimizasyon yöntemleri kullanılmaktadır.İşte ikinci bölümde açıklanan Çok ölçütlü Karar Verme Metodları da bunlardan birisidir. IH.bölümde ise talaş kaldırma paremetrelerinin seçiminde çok ölçütlü karar verme metodlarından nasıl yararlanıldığını gösteren bir dizi deney yapılmış ve sonuçlar tartışılmıştır.Burada optimize edilen birbiriyle çelişkili amaçlar şunlardır:. Takım dayanma zamanının maksimizasyonu. Yüzey kalitesinin maksimizasyonu. Kaldırılan talaş hacminin maksimizasyonudur. DC

ABSTRACT Metal Cutting is one of the most important methods of removing undesirable material in the production of mechanical components.lt has a very great place in many industries.Because of its importance, many serious researches are being done on this subject Some of the most important problems of the workshops related that subjectjinvolve the choice of cutting speeds, feeds, tool geometry, work materials, cutting fluids and machine tools themselves.In the first Chapter of this project, how the ideal cutting conditions can be determined by taking into account all of the criteria mentioned above is tried to be explained. In Chapter II. Multiobjective Decision Making Methods used for optimizing cutting paremeters in Chapter III is explained.Using Multiobjective Methods in decision making is a necessity.Because, nowadays the most important problem the managers meet is to make decision taking into consideration conflicting objectives and attributes.For example, ` minimizing cost ` and `maximizing the quality of product` are two conflicting objectives decision makers and managers often meet If you examine these objectives,you can easily realize that they are conflicting eachother.Because, maximizing the quality of the product increases the costBut also cost can be minimized at the same time, by using Multiobjective Decision Making Methods So we can say that decision making can be defined as a struggle to resolve conflicting objectives.On the other hand, competition is all around the business world and its condition is getting harder and harder,so manager's concern is not to minimize cost or to maximize the profit anymore.They are aware of the fact that making a decision taking into account single objectives may cause very big problems. So they have to make decision in the presence of multiple conflicting objectives.But traditional methods could not help in this conditions.They were replaced by the modern techniques.Multiple Objective Decision Making is one of them. In Chapter III, an application is done on the selection of metal cutting paremeters by using MCDM.The conflicting objectives optimized are;. To maximize the tool life. To maximize the surface quality. To maximize the amount of metal removed. x