Bazı antihipertansif ilaçların spektrometrik ve sıvı kromatografik analizi

Abstract

Kalsiyum kanal blokerleri ve anjiotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri, antihiper tansif ilaç maddelerinin yeni ve önemli gruplarıdır. Bu çalışmanın birinci bölümünde, bir kalsiyum kanal blokeri olan amlodipin ile ACE inhibitörü olan silazapril 'in miktar tayini için iki adet spektrofoto- metrik yöntem geliştirildi, ikinci bölümde ise silazapril ve diğer bir ACE inhibitörü olan benazepril hidroklorür 'ün hidroklorotiazid ile karışımlarını içeren iki adet dozaj şeklinin yüksek basınçlı sıvı kromatografisi ile analizi incelendi. Amlodipin (besilat) 'in spektrof otometr ik analizi, bu maddenin amino grubunun 1, 2-naf tokinon-4-sülfonik asit sodyum tuzu (NQS) ile kondensasyon reaksiyonu sonunda kırmızı renkli kromofor oluşumuna ve bir organik çözücüye ekstraksiyondan sonra absorpsiyon ölçümüne dayanır. Analizin optimum koşul ları ; a) tampon çözeltinin pH 'ı ve cinsi, b) reaksiyonun süresi ve sıcaklık, c) ekstraksiyon çözücüsünün cinsi, d) belirteç miktarına bağlı olarak incelendi. En yüksek absorbans değeri, pH:10 fosfat tamponu ile elde edildi. Sıcaklık ve zamanın reaksiyon hızına etkisi, 25-70 °C aralığında incelendi ve reaksiyonun 70 ° C de 20 dakikada tamamlandığı gözlendi. n-Bütanol, ekstraksiyon içinen uygun çözücü olarak belirlendi ve en yüksek absorbans, 494 nm de elde edildi. Optimum belirteç miktarı, 5xlO~T mol amlodipin için % 1,0 'lik NQS çözeltisinden 0,5 mi olarak saptandı. Bu koşullarda amlodipin besilat konsantrasyonu (c) ile absorbans (A) arasında (15-75) M-g.ml-1 aralığında doğrusal bağıntı bulunduğu saptandı. Regresyon eşitliği, A = 9,86xl0~3 c + 0,01 (r=0,9998) dir. Bu yöntem amlodipin besilat içeren ticari tabletlere uygulan dı ve sonuçlar farmakope yöntemi bulunmadığı için UV-spektro- fotometrik yöntem ile kıyaslandı, iki yöntem arasında anlamlı fark bulunmadı. Silazapril 'in spektrofotometrik analizi, bu maddenin karboksil grubunun, disikloheksi lkarbodi imld (DCC) varlığında hidroksilamin hidroklorür ile reaksiyona girerek hidroksamik asit oluşturması ve daha sonra etanollü perklorik asit çözeltisinde demir (III) perklorat ile demir hidroksamat kompleksi meydana gelmesine dayanır. Hem hidroksamik asit hem de kompleks oluşumuna alt optimum koşullar incelendi. Hidroksamik asit oluşumu, reaksiyon süresi ve sıcaklık ve disikloheksilkarbodiimid ile hidroksilamin hidroklorür 'ün miktarları yönünden incelendi. 5xl0~e mol silazapril için reaksiyon etanollü ortamda 0,5 mi 0,3 M hidroksi lamin hidroklorür ve 0,4 mi 0,3 M DCC çözeltileri ile 30 °C de 10 daki kada tamamlandı. Kompleks oluşumu için demir (III) perklorat ve perklorik asit konsantrasyonları incelendi ve Fe (III) perklorat 'in 0,2 M etanollü perklorik asitteki 0,02 M çözeltisinden 1,0 mi gerektiği görüldü. Meydana gelen kızıl- kahverenkli çözeltinin absorbansı, 517 nm( m.x) de ölçüldü ve VIIIsilazapril konsantrasyonu (c) ile absorbans (A) arasındaki ilişkinin, (60-300) fig.ml-x aralığında doğrusal olduğu bulundu. Regresyon eşitliği, A = l,42xl0-3 c + 0,004 (r=0,9998) dir. Bu yöntem, tabletlerde silazapril tayinine uygulandı. Silazapril için monograf bulunmadığından sonuçlar UV-spektro- fotometrik yöntem ile analiz sonunda bulunanlarla karşılaş tırıldı ve aralarında anlamlı fark bulunmadı. Çalışmanın son bölümünde ters faz sıvı kromatografisi sisteminde silazapril, benazepril hidroklorür ve hidrokloro- tiazid 'in alıkonma davranışları ve silazapril ile benazepril hidroklorür 'ün hidroklorot iazid ile ikili karışımlarının analizi incelendi. Mobil fazın pH 'inin ve organik çözücü içeriğinin alıkonma hacimlerine etkisi, Cıa kolon kullanılarak araştırıldı. Hidroklorot iazid, pH değişiminden etkilenmedi. Silazapril ve benazepril hidroklorür 'ün alıkonma hacimleri, mobil fazın pH 'inin yükselmesi ile azaldı. Her iki karışımın analizi, p-Bondapak Cıa ters faz kolon ve metanol-pH:4,0 fosfat tamponu (70:30) isokratik mobil faz kullanılarak gerçekleştirildi. îç standart olarak fenobarbi- tal kullanıldı. Maddeler, 209 nm de değişken dalga boylu detektör ile saptandı. 1500 PSI (1,0 ml.dak-1 akış hızı) da hidroklorotiazid, f enobarbital, silazapril ve benazepril hidroklorür için alıkonma zamanları sırasıyla t 2, 56 ; 3,53 ; 5,30 ve 5,34 dakika olarak saptandı, ilaç maddelerinin pik alanlarının iç standardınkine oranı ile herbir ilaç IXmaddesinin konsantrasyonu arasında doğrusal ilişki olduğu görüldü. Bu karışımları içeren ticari tabletler analiz edildi. Yine ofisiyel yöntem bulunmaması sebebiyle aynı tabletler türev UV-spektrofotometrisi ile analiz edilerek sonuçlar karşılaştırıldı ve anlamlı fark bulunmadı.

Calcium channel blockers and angiotensin converting enzyme (ACE) inhibitors are new and important groups of antihypertensive drugs. In the first part of the present study two spectrophotometric methods have been developed for the assay of a calcium channel blocker, amlodipine and an ACE inhibitor, cilazapril. In the second part, high pressure liquid chromatographic analysis of two pharmaceutical dosage forms containing ci lazapr il-hydrochlorothiazide and benazep ril hydrochloride (ACE inhibi tor ^hydrochlorothiazide mix tures were investigated. Spectrophotometric analysis of amlodipine besylate is based on the formation of a red coloured chromophore by the condensation reaction of the amino group of this drug with 1,2-naphthoquinone-4-sulf onic acid sodium salt (NQS) and the measuring its absorption after extraction into an organic solvent. The optimum conditions for the analysis were investigated as a functions of : a) pH and the type of the buffer, b) reaction temperature and time, c) the type of extraction solvent, d) the reagent amount. The maximum absorbance value was obtained with pH 10 phosphate buffer. The effects of temperature and time on the reaction rate were XIexamined in 25-70 °C interval and it was observed that the reaction was completed in 20 min. at 70 °C. n-Butanol was the best solvent for the extraction and maximum absorbance was obtained at 494 nm. The optimum amount of the reagent was determined as 0.5 ml of 1.0 % NQS solution for oxlO-7 mole of amlodipine. Under these conditions a linear relationship existed between absorbance (A) and amlodipine besylate concentration (c) over 15-75 u-g.ml-i range. The regression equation is A = 9.86xl0-3 c + 0.01 (r = 0.9998). The method was applied to the determination of amlodipine besylate in commercially available tablets and the results were compared with those obtained by UV-spectrophotometr ic method since a pharmacopoeial method is not available. There was no significant difference between the two methods. Spectrophotometr ic analysis of cilazapril involves the reaction of its carboxyl group with hydroxylamine hydrochlo ride in the presence of, dicyclohexylcarbodl imid (DCC) to give the corresponding hydroxamic acid and then the formation of the reddish brown coloured ferric hydroxamate complex with iron (III) perchlorate in ethanolic solution of perchloric acid. The optimum conditions were investigated for both hydroxamic acid and hydroxamate complex formation. Hydroxamic acid formation was studied in respect of the reaction temperature and time and the amounts of dicyclohexylcarbodi- imide and hydroxylamine hydrochloride. The reaction was XIIcompleted in 10 mir», at 30 °C with 0.5 ml of 0.3 M ethanolic hydroxylamine hydrochloride and 0.4 ml 0.3 M ethanolic DCC solutions for 5xl0~8 mole cilazapril. Iron (III) perchlorate and perchloric acid concentrations for complex formation were examined and it was found that 1.0 ml of 0.02 M iron (III) perchlorate solution in 0.2 M ethanolic perchloric acid solution was required. The absorbance of the resulted reddish brown coloured solution was measured at 517 nm ( mm»), and a linear relationship was obtained between absorbance (A) and cilazapril concentration (c) in the range of (60-300) M-g.ml-* The regression equation is A = 1.42xl0~3 c + 0.004 (r=0.9998). The method was applied to the assay of cilazapril tablets. Since there is no monograph on cilazapril, the results were compared with those obtained by UV-spectrophotometr ic method. There was no significant difference between the two methods. The last part of the study involves the investigation of the retention behaviour of cilazapril, benazepril hydrochlor ide and hydrochlorothiazide and the assay of cilazapril- hydrochlorothiazide, benazepril hydrochloride-hydrochlorothi azide mixtures in reversed phase liquid chromatographic system. The effects of the pH and organic solvent content of the mobil phase on the retention volumes were studied using a Ca.s column. Hydrochlorothiazide was not effected by the pH changes. The retention volumes of cilazapril and benazepril hydrochloride were decreased with the increasing pH of the XIIImobil phase. The assay of both mixtures were performed using (i-Bondapak Cia RP column and methanol-pH: 4. 0 phosphate buffer (70:30) as isocratic mobil phase. Phenobarbi tal was used as an internal standard. The substances were detected by a variable wavelength detector operating at 209 nm. At 1500 PSI (1.0 ml.min-1 flow rate), retention times of hydrochlorothi azide, phenobarbi tal, cilazapril and benazepril hydrochloride were 2.56 ; 3.53 ; 5.30 and 5.34 min. respectively. A linear relation was obtained between the ratio of peak area of drugs to internal standard and the concentration of each drug. Commercial tablets containing these mixtures were assayed by this method. These tablets were also assayed by derivative UV-spectrophotometr ic methods since there is no official methods for the analysis of these mixtures. There was no significant difference between the two methods. XIV