Kağıthane Kasrı/Küçük Zabit Mektebi binalarının mimari değerlendirilmesi korunma sorunları

Abstract

ÖZET Çalışmamızın giriş bölümünde konunun amacı, kapsamı ve yöntemini içeren açıklamalar yapıldıktan sonra Kağıthane/S a' dabad düzenlemelerinin tarihçesine kısa bir giriş yapılmıştır. Birinci bölümde, batılılaşma hareketlerinin başlangıç sebepleri araştırılarak, batıya açılışı hazırlayan ilişki ve gelişmeler anlatılmıştır. Bu gelişmelerden mimarinin ne ölçüde ve hangi yönde etkilendiği irdelenmiş ve özellikle Lale Devrimden başlayarak 19. yüzyıl sonuna kadar sivil mimarideki gelişmeler incelenmiştir. İkinci bölümde Kağıthane/Sa'dabad'ın tarihsel ve fiziksel verileri araştırılmıştır. Kağıthane'nin İstanbul içindeki konumu, tarihsel ve fiziksel gelişimi, başlangıcından günümüze gelinceye kadar Kağıthane olgusu incelenerek bu bölgedeki bilmen belli başlı kasır yapılan anlatılmıştır. Tasarım özellikleri üçüncü bölümde ele alınmıştır. Burada Hünkar Kasrı ve Maiyet binasının planlama özellikleri, cephe biçimlenişi; bina kalıntılarının bugünkü durumu, eski fotoğraflar, Sedad Hakkı Eldem'in yapmış olduğu restitüsyon çalışması göz önüne alınarak incelenmiş ve röiövesi çıkarılarak restitüsyon projesi hazırlanmıştır. Yapım özelliklerinin anlatıldığı dördüncü bölümde, Kağıthane Kasrı binalarının taşıyıcı sistem elemanları tek tek ele alınarak incelenmiş, yapıları oluşturan diğer mimari elemanlar çizimleri ile birlikte anlatılmıştır. Beşinci bölümde, binaların korunma sorunları ele alınmıştır. Önce yapının günümüze gelinceye kadar geçirdiği değişiklikler araştırılarak sorunlar ve bozulmalar ortaya çıkarılmıştır. Ortaya çıkan durum, günümüz şartları da dikkate alınarak, koruma kuramları açısından incelenmiş, restorasyon yöntemi belirlenmiştir. Yeni bir işlev önerilerek binaların geleceğe aktarılması yönünde fikirsel ağırlıklı projeler hazırlanmıştır. Genel değerlendirme ve sonucun yeraldığı altıncı bölümde ise, Kağıthane Kasrı binalarının batılılaşma dönemi içindeki yeri, devrin diğer kasırlarıyla yapılan karşılaştırma ile araştırılmış; tarihsel belge olma değeri, estetik/kültürel/duygusal ve işlevsel/ekonomik değerleri ortaya konmuştur. vii

SUMMARY After giving some explanations about the aim, the content and the method of our subject in our introduction part, we briefly mentioned the history of Kağıthane/Sa'dabad arrangements. In the first part; both the reasons of trying to be western movements and getting close to the West were searched. Also there were some developments and they were searched in order to see how much and in what ways the architectural was influenced by them. While making these researches especially the developments of the time that starts from the early eighteeth century till to the end of the nineteenth century were studied. In the second part; both the historical and the physical characteristics of Kağıthane/Sa'dabad were searched. The position of Kağıthane in İstanbul, its historical and physical developments, the concept of Kağıthane from the begining up to now, and the lastly the well-known basic kiosks in this area were mentioned. The characteristics of the design were studied in the third part. Here the planning characteristic Kiosk of Hünkar and the building of Maiyet, the shaping of the frontage, the position of the building indications of today, old photographies and the project of renovation studies that Sedad Hakkı Eldem had already done were used in the research and the project of renovation was drawn after the buildings were surveyed. Manufacturing characteristics were explained in the fourth part. The elements of the constraction of Kiosk of Kağıthane were searched one by one and the other architectural elements that constract the building were studied with their drawings. In the fifth part; the problems of the conservation were handled. First of all the changes that the buildings has already had up to now were searched and the problems and the changes were exposed. The method of restoration in means of theoreticals of coservation was identified both after considering the situation that occured and the conditions of today. A new function was suggested in order to provide the buildings to exist in the future and for this purpose the project that were based on new ideas were drawn. The sixth part involves both the general evaluation and the results. The place Kiosk of Kağıthane in the period of trying to be Western, the comparison Kiosk of Kağıthane with other kiosks of the period were searched and the value of its being a historical issue, esthetics, cultural and emotional values and both the functional and economic values were handled. vm