Altın alaşımlarının dökümünde yüzeyde meydana gelen hatalar

Abstract

ÖZET Altın, doğada çok yüksek saflıkta bulunan ve renginden kolayca tanınan bir metal olup, alışılmamış bir sünekliğe ve korozyon direncine sahiptir. Altın ve altın alasından genellikle hassas döküm (kayıp mum tekniği) tekniği kullanılarak üretilmektedir. Birbiriyle sıkı bir şekilde ilişkili olan işlem adımlan, yöntemin zorluğunu ortaya koymaktadır. Eğer adımlardan biri doğru gerçekleştirilmezse, modern ve gelişmiş cihazlar kullanılmasına rağmen ortaya çıkan ürün hatalı olabilir. Para yapımında, kuyumculukta, elektronik ve haberleşmede, dişçilik ve tıp alanında kullanılmaktadır. Kuyumculukta kullanılan altın alaşımları, genel olarak renkli ve beyaz altın alaşımlan olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Bu çalışmada, 14 ayar altın alaşım numunelerinin mekanik özellikleri ve mikro yapılan incelenmiştir. Numunelerin sertlikleri, Vickers sertlik ölçme yöntemiyle; mikro yapılan, optik mikroskobundan alınan mikro yapı fotoğraflarıyla incelenmiştir ve EDX analizi ile alaşımların bileşimleri tespit edilmiştir. Ayrıca san altın alaşımında rastlanan bir çatlak hatasının oluşmasına neden olabilecek faktörler incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar ile, numune yüzeylerinde var olan hatalar ilişkilendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Altın, san altın alaşımlan, beyaz altın alaşımlan, kayıp mum tekniği, döküm hatalan. xxı

ABSTRACT Gold occurs in nature as a highly pure metal and is treasured because of its colour, its extraordinary ductility, and its resistance to corrosion. Gold products and its alloys are usually produced by investment casting (lost wax casting). Investment casting is a difficult process which the difficulties anise from a high number of sequential process steps. If one of the step is not correctly carried out, the final result cannot be satiafactory even when modern and sophisticated equipment are used. Gold is used in making coins, in jewellery, electronic and telecommunication, medicine and dentistry. Alloys used in jewellery are divided into two groups namely the coloured gold alloys and white gold alloys. In this study, 14 carat gold alloy samples are examined. The mechanical and microstructural properties of the samples are determined. The hardness of the samples are measured with Vickers hardness equipment; the microstructure examined with optical microscope and the alloy composition determined with ED AX. Also, a crack default present in the yellow gold alloy is examined and the factors which cause this crack are studied. The relation between the mechanical properties and the microstructural characteristics in connection with the experimental results and the defaults found on the sample surfaces are discussed. Keywords: Gold, yellow gold alloys, white gold alloys, lost wax casting, casting defects. xxu