Popüler kültür ve mimarlık

Abstract

ÖZET Bu tez, mimarlık disiplinin, 'popüler kültür' alanıyla ilişkisinin incelenmesini amaçlamaktadır. 'Popüler kültür' alam, çok yönlü okumalara imkan veren yapıya sahiptir. Dolayısıyla, alanın, mimarlık disipliniyle, tezin amacı doğrultusunda ilişkilendirilebilen kavramlarıyla ele alınması tercih edilmiştir. Bilginin temellendirilmesi sorunsalı bağlamında, 'katı olan herşeyin buharlaştığı' düşünsel ortamda, ikili anlatıların da bannamaması, tarihsellikle ilişkili çoklu ortamı tarifler, 'popüler kültür' ve 'yüksek kültür' alanlarının da ayrımının zorluğuna işaret eder. İçlerinde, farklı disipliner mekanizmalar barındıran bu kültür alanları, aralarındaki gri bölgede, 'üretim' ve 'tüketim' pratikleri aracılığıyla, karşılıklı bitimsiz bir etkileşim halindedir. Bu yüzden kültür alam sadece dayatılanın tüketildiği değil, aynı zamanda farklı kimliklerin 'yeniden üretim' inin ortaya çıktığı muhalefet ve mücadele alanıdır. Mimarlık praksisinin, popüler kültür ile ilişkisi/ilişkisizliği, tercih edilmiş zemin kurgularının yöneliminden doğar. Autopoesis mimarlık söylemi, kendi edinimleri ile gerekçelenmek üzere yola çıkarken, doğal olarak popüler alanla hiç ilişkilenmez. Modernist mimarlık söylemi, 'evrensellik' arayışı ile, 'herkes için' olmayı hedeflediği halde, modern anlatılarım aşkınlaştırarak, yüksek kültür alam içerisinde konumlanmayı tercih eder. Postmodern söylem ise, çoklu ortamın varlığına dikkat çektikten sonra, gündelik hayatm 'bilindik' simgelerine, tarihsel dillere, 'süsleme'ye kucak açarak, toplumla sözde koparılan iletişimi 'yeniden' kurmayı amaçlar. Son olarak, mimarlığın kendini, popüler beğeniyi ve pazarlama koşullarım karşılamak amaçlı üretip sunabilmesi gibi medya ve pazarlama ile popüler kültürün nesnesi haline getirilmesi, metalaşması mümkündür. Mimarlık, 'popüler kültür' den kaçsa da, popüler kültüre koşsa da, 'prosumer' deneyimleyici, herşeyi 'dönüştürme', 'yeniden anlamlandırma' yöntemleriyle öngörülemez çıkaranlara ulaşmaktadır. Bu ortamdan sakınabilmek ya da onu içselleştirerek, sistemleştirerek yönlendirebilmek mümkün olamamaktadır. Anahtar kelimeler: zemin, kitle, postmodern, iletişim, tüketim, gündelik hayat iv

ABSTRACT This thesis intends to investigate the relationship of architecture to the field of 'popular culture'. 'Popular culture' has an open structure for multiple readings. Hence, the concepts which may be involved within the scope of the thesis and the architectural discipline are preferred to be dealt with. The inexistence of binary narrations within the context of the problematic of foundation of knowledge and in the intellectual media where `everything solid evaporates`, defines the multitude related to etymology and denotes the difficulty of the differentiation of 'popular culture' and 'high culture' fields. These cultural fields which shelter different disciplinary mechanisms within interaction infinitely at the grey field in between by mediation of 'production' and 'consumption' practices. Therefore, culture is not only a field where the insisted is consumed, but at the same time a field of opposition and struggle where 'reproduction' of different identities appear. The relation/non-relation of architectural praxis with 'popular culture' arises from tendencies of favored ground installations. Autopoetic architectural practice, naturally, does not relate with the 'popular' field while starting out with its own acquisitions for justification. Though, modernistic architectural practice aims to exist for 'everyone' with the search for 'universality', but chooses to position itself in the field of high culture by transcending its modern narrations. While, postmodern practice, after denoting the existence of multitude, aims to re-assemble the so-called broken communication with society by embracing the 'known' symbols of everyday life, historical languages and ornamentation. Finally, it is possible for architecture to be packaged and made into an object of popular culture through media and marketing by producing and presenting itself with the purpose to cover popular taste and marketing conditions. 'Prosumer' experience reaches unpredictable inferences by 'transformation', 're-explaining' methods as architecture runs away from or towards popular culture. Attempts to evade this media or guide it by systematization or 'internalization' is not possible. Keywords: ground, mass, postmodern, communication, consume, everyday life.