Bilimkurgu sineması yapım tasarımı sürecinde bilgisayar teknolojilerinin kullanımı

Abstract

ÖZET Bilgisayar teknolojilerinin mimari tasarım ve sunum sürecinde kullanılmaya başlamasıyla, bu teknolojilerin nasıl kullanılacağı sorusu da mimarlık gündemine oturmuştur. Bugün mimarlar bilgisayar teknolojilerini, yoğun olarak öncelikle çizime ve sunuma yardımcı olması için kullanmaktadır. Ancak bilgisayar teknolojilerinin kullanılmaya başlandığı ilk dönemlerde ender olarak yapılan bilgisayar destekli `tasarım` çalışmalarının da, son dönemde giderek yaygınlaştığım söylemek mümkündür. Özellikle sunum ve tasarım alanlarında mimarların bilgisayar teknolojilerini kullanım biçimi, bilimkurgu sinemasındaki kullanım biçimiyle paralellikler göstermektedir. Çünkü iki disiplin de bilgisayarın sayısal ortamını `henüz gerçekleşmemiş mekan ya da kent tasarımlarını hayata geçirmek için` kullanmaktadır. Kaldı ki, bilimkurgu sineması örneklerine bakıldığında, mekan tasarımından sorumlu olan yapım tasarımcılarının bilgisayar teknolojilerini başarıyla kullandıkları görülmektedir. Bu açıdan mimarın, bilgisayar teknolojilerinin kullanımı konusunda bilimkurgu sineması yapım tasarımcısının tekniklerini öğrenmesi yararlı olacaktır. Bu araştırmanın konusunu da bu teknikler oluşturmaktadır. Araştırmada bilimkurgu sineması türünün tammımn yapılabilmesi ve diğer sinema türlerinden ayrılması için, öncelikle sinemanın tarihçesi üzerinde durulmuştur. Ardından da sinema sanatında bilimkurgunun yerinin belirlenmesi için, bilimkurgunun tarihsel kaynaklan olan ütopyalar ve bilimkurgu edebiyatı incelenmiştir. Bu incelemede tarih sırası takip edilmiş; önce ütopyalar, ardından bilimkurgu edebiyatı ve son olarak da bilimkurgu sinemasının tarihçesi incelenmiştir. Bilimkurgu sinemasının yapım tasarımında ne şekilde farklılıklar gösterdiğini tanımlayabilmek için de, bilimkurgu sinemasının üzerinde durduğu konular ve bu konulara bağlı olarak sunduğu görünümler incelenmiştir. Bütün bu bilgiler ışığında da bilimkurgu sinemasının teknolojiyle olan bağlantısı üzerinde durulmuştur. Bilimkurgu sinemasımn yapım taşanım, sinemanın yapım tasanmmdan farklı olarak ele alınamayacağı için, yapım tasanmımn tarihçesi, temel kavranılan ve süreci incelenmiş, ardından da bilimkurgu sinemasımn yapım tasarımında ne gibi farklılıklar gösterdiği ortaya konulmuştur. Bu farklılıklann tam olarak tanımlanabilmesi için bilimkurgu sinemasımn önemli örneklerinden biri olan `Blade Runner` filminin yapım tasannu çalışması aktanlmıştır. Bilimkurgu sinemasımn yapım tasarımı sürecinin incelenmesinden sonra, tarih sırası izlenerek, bilgisayar teknolojilerinin bu yapım sürecine dahil olduğu ilk örnek olan `Yıldız Savaşlan` filminden itibaren, sinema yapım tasarımına getirdiği yenilikler ortaya konmuş ardından da bilgisayar teknolojilerinin bilimkurgu sineması yapım tasarımındaki kullanım biçimleri tematik olarak sımflandınlmıştır. Sonuç bölümünde ise, hem bilimkurgu sinemasımn yapım tasanmmda bilgisayar teknolojilerini kullanım biçimi değerlendirilmiş, bu değerlendirme sonunda hem mimarlık hem de bilimkurgu sineması için uzgörülerde bulunulmuştur. Bu kullanım biçimlerinin mimarlar için ne ifade edebileceği ve mimarlık eğitiminde ne şekilde yer alabileceği üzerine tartışılmıştır. Anahtar kelimeler: Bilimkurgu, Sinema, Yapım Tasarımı, Bilgisayar Destekli Tasarım, Bilgisayar Teknolojileri vıı

ABSTRACT At the beginning of applying computer technologies to the architectural design and demonstration, the question of how to aplly these technologies was appeared. Nowadays, architects use computer technologies especially in drawing and demonstration process. While the computer technologies were used rarely in design process in the past, nowadays the studies of computer aided `design` become more widespread. Especially the architects' usage of computers in design and demonstration processes have similarity with the usage in science-ficton films because of these disciplines both use digital media of computers in making unmaterialized spaces or cities. Also, examining the science- fiction films, it can be argued that the production designers who are responsible of designing the spaces in films use computer technologies succesfully. In this perspective, it will be very advantegous if architects will learn the techniques of the production designers of science- fiction films. In this study, to make a description of science-fiction films, to discriminate it from other types of cinema and to locate the concept of science-fiction in the cinema art, the history of cinema, Utopias and science-fiction literature which were accepted as origins of science-fiction cinema were examined. While examining these, the chronological order was followed. The subjects of science-fiction cinema and the visions of science-fiction cinema were explained for making a discrimination of science-fiction films' production design process from the other types of cinema. The connection of science-fiction cinema and technology was examined according to these datas. The history, the base concepts and the process of production design was researched as the production design of science-fiction cinema can not be seperated from production design of cinema. Then, the special differencies of the production design process of science-ficton films were explained. To make exact description, the design process of the film `Blade Runner` was quoted. The innovations that occured in the production design process of cinema which were caused by science-fiction films were listed in chronological order by putting the first example `Star Wars` at the top, after examining the process of production design of science-fiction cinema. The usages of computer in the production design process of science-fiction films were clasified in thematical order. In the conclusion, the usage of computer design in the production design process of science fiction films was criticised and foresights for the architecture and science-fiction cinema were given. The questions of how these techniques can be applied in to education of architecture and what these techniques mean for architects were tried to answer at the end. Keywords: Science-fiction, Cinema, Production Design, Computer Aided Design, Computer Technologies vııı