Yapı içi hava kirleticileri ve risk yönetimi

Abstract

nsanların en temel gereksinimlerinden bir tanesi barınmadır. nsanlar yasamlarının büyük birbölümünü kapalı ortamlarda geçirmektedir. Bu nedenle yapı içi hava niteliginin (IAQ) iyiolması insan saglıgı için önemlidir.Yapı içi havasını dogal ve yapay kirleticiler kirletir. Bu kirleticiler yapı dısından (egzozdumanı, endüstri ve konut bacaları, doga olayları vb.), yapı kullanıcılarının eylemlerinden(canlının biyolojik ve fizyolojik eylemleri, hobileri, mesleki eylemleri, sigara dumanı vb.) veyapı içindeki ürünlerden (mobilyalardan, kaplamalardan, dogramalardan vb.) kaynaklanankirleticilerdir.Yapı içi hava kirleticilerinin insan saglıgı üzerinde etkileri yapı kullanıcılarına göredegisebilmektedir. Her kirletici o ortamda bulunan her insanda aynı etkiyi göstermeyebilir yada aynı etkiyi farklı sürelerde, farklı derecelerde gösterebilir. Yapı içi hava kirleticilerinin riskyönetimlerini olusturabilmek için risklerin kabul edilebilir ya da kabul edilemez olduklarınındegerlendirilmesinin yapılması gerekmektedir. Risk yönetimi, yönetilebilir degerlerdekiriskler için yapılmaktadır. Risk gruplarındaki risklerin düzeyine göre; yapıda iyilestirmeyapılabilir, yapı yok edilmeden kullanılması engellenebilir ve ya yapı yıkılabilir. Yapı içihava kirleticilerinin insan saglıgını olumsuz etkilememesi veya olusabilecek etkilerin en azdüzeyde tutulabilmesi için risk yönetimi olusturulacak teknik bir grup tarafından hazırlanmalıve dogru uygulanmalıdır.Anahtar kelimeler: Yapı içi hava niteligi, yapı içi hava kirleticileri, yapı içi kirletici kaynaklısaglık sorunları, risk süreçleri, risk degerlendirmesi, yapı içi hava kirliligi risk yönetimi.

One of the major necessities for humans is accommodation. We spend a big amount of ourtime in a closed environment and because of that human health is dependent on indoor airquality.Indoor air is being polluted by artificial and man made polluters. Some of which are causedby external elements like vehicles, industrial and home emissions as well as natural events.Residents themselves can be the cause of these polluters through their biological andphysiological actions, their hobbies, occupational actions like cigarette smoke etc. In additionto these sources of pollution there are also indoor household products like furniture, coat,woodwork etc.The effects of the indoor air polluters on human health may differ from person to person.Each polluter might not have the same effect on everyone and may not develop at the samerate or intensity. In order to create the risk management of indoor air polluters one has to firstdefine what level of polluters is tolerable. In that case risk will only occur when the pollutershave exceeded the tolerable amount. Depending on the level of risk, in groups where pollutershave exceeded the tolerable amount, the following steps could be taken; improvement of thebuilding, prevention of usage without demolition or demolition of the building can be done.To prevent or to minimize the negative effects of indoor air pollution; the risk managementhas to be done by a technical group and has to be carried out in the appropriate manner.Keywords: ndoor air quality, indoor air polluters, the health problems caused by internal airpolluters, risk processes, risk evaluation, risk management of the indoor air pollution.