Bergama örneğinde, kentsel açık mekanlarda yaya hareketlerinin çözümlenmesi konusunda bir yöntem

Abstract

Kent mekânı sürekli değişen, dönüşen dinamik bir yapıya sahip olan bir sahnedir. Bu sahneyi tasarlayan ise kendisi de dinamik bir varlık olan insanın kendisidir. Yüz yıllardır kendi oluşturduğu yapay çevrede varlığını sürdüren insanın hayat serüveninde bir çok teknolojik gelişme yaşanmıştır. Özellikle ulaştırma konusunda yaşanan teknolojik gelişmeler insanın hayatı yaşayış biçimini sürekli olarak değiştirmiş ve onu yeni rollere sürüklemiştir. Ancak bunlar arasında insanın yaya olma rolü tarihte hiçbir kesitte etkinliğini tamamen yitirmemiştir. Aksine kent mekânı açısından olan önemi günümüzde yeniden gündeme gelmiştir.Bu çalışma yaya kent kullanıcısı olarak insanın kentsel mekânda yarattığı hareketlilik üzerinedir. Belirlenen kapsamda tez çalışmasının temel amacı; kentsel mekânda yaşanan hareketlik içerisinde yayanın önemini ortaya çıkarmak, bu yaya hareketlerinin kent mekânı ile ilişkisi bağlamında kentsel açık alanlarda, özellikle meydan özelliği gösteren mekânlarda ve bunları birbirlerine bağlayan kanal mekânlarda yaya hareketlerinin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için gerekli koşulların (yaya hareketlerini yönlendiren etmenlerin) ortaya çıkarılmasını sağlamak ve bunu sağlayan yöntemi tarif etmektir.Bu kapsamda birinci bölüm olan ?giriş? bölümünde tezin konusu, amacı, kapsamı ve yöntemi açıklanmıştır.İkinci bölümde hareketlilik kavramı ve türleri üzerinde durulmuştur ve yayanın hareketlerinin oluşum süreci anlatılmıştır.Üçüncü bölümde yaya ve kent mekânı arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Ayrıca bu bölümde yaya ağlarının kent mekânına dağılımı ve çeşitliliği aktarılmış, bu ağlar yürünebilirlik kavramını etkileyen temel unsurlar kapsamında değerlendirilmiştir. Bu bölümün sonunda ise yaya hareketlerini yönlendiren içsel ve dışsal etmenlerden söz edilmiştir.Dördüncü bölümde Bergama örneğinde yaya hareketlerine ilişkin analizler gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda alan sınırının tespiti, fiziksel özelliklerinin değerlendirilmesi ve alt ölçek çalışmaları olarak üç ana çalışma sunulmuştur.Beşinci ve son bölüm olan ?sonuç? bölümünde ise çalışmanın değerlendirilmesi, yapılan çıkarımlar ve öneriler aktarılmıştır.Yaya hareketlerine hem içsel hem dışsal olarak yaklaşan bu çalışmanın, yaya hareketliliği üzerine oluşturulacak literatüre katkı sağlaması ve sadece fiziksel standartlar gözetilerek yaratılan kentsel tasarım çalışmalarına farklı bir bakış açısı getirmesi hedeflenmiştir.

Urban space is a scene which has a constantly changing, transforming and dynamic structure. The designer of this scene is also the human itself who is a dynamic being as well. There had been many technological developments in the life time of the human who maintain its life at the artificial environments created by itself for ages. Especially technological developments on transportation had always changed the lifestyle of human and assigned new roles to it. However, the role of human as ?pedestrian? is not completely lost in any past period. Contrarily, today the importance of pedestrians in the terms of urban space has again come into question.This study is about mobility created by pedestrians in urban spaces. The main goals of the thesis are determined below;?putting forward the importance of ?pedestrian?, according to the mobility in urban spaces,?putting forward the factors affecting the pedestrian movements in open spaces (particularly nodes and channels which connect these nodes) in the context of relationship between urban space and pedestrians.?Putting forward the method that brings out the relationship between urban space and pedestrians.In this context, as an introduction, in the first section of the thesis, object, scope and method are described.The second section is focused on the term of ?mobility?, types of mobility and the process about the formation of pedestrian movement.In the third section the relationship between the pedestrians and urban space is examined. Also in this section distribution and diversity of pedestrian networks in urban space are expressed. These networks are considered with the factors that affect ?walkability?. At the end of this section the internal and external issues guiding the pedestrian movements are mentioned.In the fourth section, Bergama is analyzed as a case study, in terms of pedestrian movements. Accordingly, the borders of study area are determined, physical properties (conditions, features) of the area are evaluated and related sub-scale studies are conducted.As a result, in the fifth section outcomes of the study are evaluated, consequences putted forward and suggestions are made.This study which approaches the pedestrian movements by internal and external perspective has two aims; To make a contribution to the literature about pedestrian mobility and to bring a different point of view to the urban design approaches which are only considering physical standards