Sabit referans gnss ağlarının teknik altyapı ve üstyapı kontrolünde kullanımının irdelenmesi

Abstract

Küresel uydudan konum belirleme sistemleri ile yeryüzündeki herhangi bir yerin koordinatları GNSS alıcısı ölçüleri ve diğer düzeltmeler yardımıyla hassas ve gerçek zamanlı olarak belirlenebilmektedir. GNSS sistemleri; zaman ölçümü, referans istasyonlarından düzeltme alınması ve değerlendirilmesi teknolojisine dayanır. Başlangıçta arazi çalışmaları sonucu ölçü yapılan noktaların koordinatları, ana sistemlere bağlanılarak büroda hesaplanırken, gelişen teknoloji ve sabit referans istasyonlarına ait düzeltmelerin arazide alınması sayesinde ölçüm yapılırken koordinatlar belirlenebilmektedir. GNSS alıcılarından daha etkin ve ekonomik olarak yararlanabilmek için ülkeler ve sonrasında da yerel yönetimler gerçek zamanlı sabit referans istasyon ağları kurmaya başlamışlardır. 7 gün 24 saat istenilen sıklıkta koordinat düzeltmesi yayınlayan referans istasyonlarının bir örneği de ülkemizde kurulmuştur. Sistem Türkiye Ulusal Sabit GPS İstasyonları Ağı olarak anılmaktadır. Birkaç saniye içinde cm duyarlılığında alıcı koordinatlarının belirlenebildiği bu ağ; 147 nokta ile kullanıcılara hizmet vermeye başlamıştır. Benzer bir ağ, İstanbul'un içmesuyu ve atıksu altyapı ve üstyapı hizmetlerini yürüten İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi tarafından 8 sabit GNSS referans istasyonlu olarak kurulmuştur (UKBS-Uydudan Konum Belirleme Sistemi). Kurulma nedeni imalat aşamasında teknik altyapı ve üstyapı tesislerine ait konum bilgilerinin hızlı ve hassas olarak elde edilmesidir.Bu çalışmada İSKİ'ye ait atıksu, yağmursuyu ve içmesuyu gibi teknik altyapı imalatlarının kontrol sürecinde, UKBS sisteminin kullanılabilirliği araştırılmıştır. Çalışma bölgesi olarak Beykoz ilçesi, Paşabahçe mahallesi seçilmiştir. Çalışma alanında yer alan atıksu hatları ?total station? ve ?GNSS alıcısı? ile UKBS ağına bağlanarak ölçülmüştür. İki ölçü yöntemi; süre, hassasiyet ve kontrol süreci açısından karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak; UKBS ağının teknik altyapı ve üstyapı imalatı kontrolü esnasında tüm kullanıcılar tarafından etkin olarak kullanılabileceği görülmüştür.

With Global Navigation Satellite Systems, coordinates of any point in the earth can be identified precisely and in real-time by means of GNSS receiver measurements and other corrections. GNSS systems are based on time-measurements, correction-taking from reference stations and evaluation technologies. Once before, coordinates of a point which is measured as a result of land surveys are calculated in the office by connecting to the main systems, thanks to developing technology and corrections of reference stations can be taken in the land, coordinates can be determined while making the measurements. In order to benefit from the GNSS receivers more effectively and economicaly; countries and local goverments later started to establish Continuously Operationg Reference Stations. One of the examples for reference stations broadcasting coordinate correction at desired frequency for 7 days 24 hours is established in our country. System is called as Turkish Continuously Operating Reference Stations. This network, where recevier coordinates can be identified at cm precision in just a couple of seconds started to serve users with 147 points. A similar network is established by Istanbul Water and Sewerage Administration as 8 GNSS reference stations. The reason behind of the system is to obtain fast and precisely the position data of technical infrastructure and superstructure at their construction stage.In this study, usability of UKBS system in the control process of technical infrastructure installations such as waste water, rain water and potable water, managed by ISKI. As the study of region was selected as Paşabahçe neighborhood of Beykoz disrict. Waste water lines in the study area was measured by connecting to the UKBS network with `total station` and `GNSS receiver`. Both measurement methods were compared according to time, precision and control process. As a result, UKBS network can be used effectively by all users for technical infrastructure and superstructure installations.