İstanbul tarihi bahçeleri ve mimari elemanlarının koruma sorunları

Abstract

İstanbul'daki tarihi bahçelerin sınıflandırılarak mimari elemanlarıyla birlikte incelendiği ve koruma sorunlarının ele alındığı bu çalışmanın birinci bölümünde literatür özeti, çalışmanın amacı, literatüre katkısı ve yöntemi yer almaktadır. İkinci bölüm dört kısımdan oluşmaktadır. İlk kısımda İstanbul'da Osmanlı Dönemi'nde gelişen bahçe tasarım anlayışı ve bahçelerin tasarım özelliklerinin belirlenmesinde etkili olan unsurlar incelenmiştir. İkinci kısımda İstanbul'daki tarihi bahçelerinin ilişkide oldukları yapılar ve kullanım amaçları göz önüne alınarak sınıflandırması yapılmıştır. Bu sınıflara ait bahçelerden örnekler seçilerek, seçilen her bahçenin tarihsel gelişimi, tasarımına yön veren estetik anlayışı ve tasarım ilkeleri aktarılmış, bu bahçeler ile ilgili eski harita, plan ve fotoğraflar günümüze ait harita, plan ve fotoğraflar ile karşılaştırılmış ve alan incelemesi yapılarak bahçelerin tasarımının korunmuşluğu değerlendirilmiştir. Üçüncü kısımda ise çalışmaya dâhil edilen bahçelerde görülen tüm mimari elemanların kullanım amaçları göz önüne alınarak sınıflandırması yapılmış ve tasarım, malzeme özellikleri, yapım teknikleri hakkında bilgi verilmiştir. Bu bölümün sonunda, tespit edilen mimari elemanların, sınıflandırılan bahçelerin hangilerinde bulunduğunu gösteren bir çizelge yapılarak bahçelerin tasarım özellikleri ve malzeme çeşitliliği aktarılmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde, tarihi bahçelerin genel koruma sorunları, mimari elemanlarında görülen malzeme bozulmaları ve nedenleri irdelenmiştir. Ayrıca bu bölümde, tespit edilen koruma sorunlarının sınıflandırılan bahçelerdeki dağılımını göstermek amacıyla bölüm sonu çizelgesi oluşturulmuştur. Son bölüm olan dördüncü bölümde ise bütün çalışma hakkında bir değerlendirme yapılarak elde edilen bulgular, sonuçlar ve korumaya yönelik öneriler aktarılmıştır.

In this study, the historic gardens in Istanbul were classified and investigated with their architectural elements, and their protection problems were discussed. The first chapter includes literature summary, reserch aims and methods, and literature contribution of the study. The second chapter consists of four sections. In the first section, the garden design concept that developed in the Ottoman Period in Istanbul, and the elements that determine the design characteristics of the gardens were examined. In the second section, the historical gardens in Istanbul were classified by taking into consideration of the structures related to them and their utilization purposes. Representative gardens belonging to each class were selected, and historical development, aesthetic understanding and design principles of each selected garden were specified. Moreover, old maps, plans and photographs related to the selected gardens were compared with the current maps, plans and photographs, and also the state of preservation of the gardens' design were evaluated by field examination. In the third section, all of the architectural elements present in the gardens included in the study were classified with respect to their utilization, and also information about their design, material properties and construction techniques were given. In the last section of this chapter, the design features and material diversity of the gardens were tried to be presented through a table showing which architectural element determined within the scope of the study is located in which classified garden. In the third chapter, general conservation issues of historical gardens, and material degradation of their architectural elements were discussed. In addition, at the end of this section, a table is presented to show the distribution of detected conservation problems throghout the classified gardens. In the fourth chapter, which is the last chapter, an evaluation was made about the whole study, the findings and results were presented, and suggestions about conservation are proposed.