Depreme dayanıklı yapı imalatında, 4708 Sayılı Yapı Denetim Kanununun rolü, uygulamadaki etkisinin belirlenmesi, kalite ve verimliliğin arttırılması

Abstract

Uzun zamandan beri inşaat sektöründeki kanuni düzenlemelerin yetersizliği, yönetmeliklerin eksikliği ve teknik elemanların bazılarının sorumsuzluğu, binaların kendiliğinden veya doğal afetlerin etkisiyle yıkılmasına yol açmıştır. Tüm bu olayların neticesinde, ülke sosyal yapısını ve ekonomisini etkileyen birçok can ve mal kayıpları meydana gelmiştir.Marmara depremi (1999) inşaat sektörü için bir dönüm noktası oldu. Yapıların imar planına fen ve sağlık kurallarına uygun kalitede yapılması, yapıda can ve mal güvenliliğinin sağlanması, yapı denetimi ile ilgili yöntem ve esasların düzenlenmesi amacı ile 29.06.2001 tarihinde 4708 sayılı Yapı Denetim kanunu yürürlüğe girmiştir. Bu kanunda dayanıklı yapıların inşası, yapı kalitesinin artması için denetim kuruluşları tarafından, proje denetimini, uygulama denetimini ve kullanılan malzemelerin eksiksiz denetimini zorunlu bir hale getirilmiştir.Bu çalışmada, bu alandaki yurt içi ve yurt dışı kanunun, yönetmelik ve mevcut uygulamaların incelenip, kanun öncesi dönemle şu anda mevcut olan denetim faaliyetlerinin kıyaslanması yapılmıştır. Ayrıca, mevcut denetimlerin ne derecede etkin ve verimli olduğu, mimari ve statik projelerin depremsellik açısından daha uygun hale nasıl getirilebileceği, uygulamada yaşanan eksik ve aksak yönleri tespitle daha kaliteli bir denetim faaliyetinin nasıl yapılabileceği uygulanan bir anket çalışmasıyla birlikte incelenmiştir. Bu anket çalışması yapı denetim kuruluşları, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yerel idareler ile birlikte meslek odaları, dernek temsilcileri ve müteahhitlik şirketleri mensuplarına uygulanmıştır. Yapılan çalışma sonucunda, deprem yönetmeliğinin tasarımın yanı sıra inşa sırasındaki uygulamaların denetimini de göz önüne alacak şekilde düzenlenmesinin gerektiği, denetimcilerin tecrübelerinin artmasının yapı denetiminin etkisini ve kalitesini de arttıracağı belirtilmiştir. Tüm bunların yanında, denetim mekanizmasının çok yönden eş zamanlı olarak yapılmasının çok daha güvenilir yapıların inşasını sağlayacağı sonucuna varılmıştır.Anahtar kelimeler: Yapı Denetim, Depreme Dayanıklı Yapı, Kalite Yönetimi

For a long time in our country, the insufficient legal regulations and instructions, the irresponsibility of technical controllers caused the buildings crash by itself or by the effect of natural disasters. As a result of these, many people have been lost their life and the economy of the country was draw backed.The Marmara Earthquake (1999) was as a milestone for construction sector. The construction of buildings accordance with development plans, scientific, artistic and health rules are aimed, in buildings ensuring the security of life and property regulation for supervision of construction on 29.06.2001; with the regulation numbered with 4708. The regulation was completely including the regulations about the construction control mechanism including the project, structural materials and construction phase controls.In this study, the investigation of domestic and abroad regulation and existing literature were performed. And, the comparisons were examined pre and post of the regulation in view of structural stability and reliability. Moreover, a questionnaire were performed to obtain the current status of the regulation and necessaries that should be done to get more comprehensive regulation. As result of this study, the effectivity of the control mechanism should be increased with regulations, local authority and government should support the construction control firms and the control mechanism should be run in multiple sides to ensure more reliable structures. Key words: Construction control, Earthquake Resistant Building, Quality Control