Açık kaynak kodlu yazılım eklentisi ile üretilen internet tabanlı haritaların mekansal karar destek sistemi ile bütünleştirilmesi

Abstract

İnternet Tabanlı Coğrafi Bilgi Sistemi (WEBCBS) lisanslı ya da ücretsiz masaüstü yazılımlarından bağımsız kullanılan, internet ağı ile desteklenen bir sistemdir. Bu sistemlerin mimarisi karmaşık yapıda olduğundan işlenen veri hacmi büyüktür ve işlenen veri boyutu da hızla büyümeye devam etmektedir. Sistemin kusursuz işlemesi bilginin güncel olmasına bağlıdır. Bu durum bilgilerin sağlıklı bir biçimde saklama ihtiyacını doğurmaktadır. Bu sistemler ile bilgiye ulaşmak pratik olduğundan kullanıcıların güncel veri ile doğru bilgiye ulaşma talebi her geçen gün artmaktadır. Ayrıca, bireysel kullanıcılar gibi kamu kurumları da yapmış oldukları çalışmalarda internet tabanlı sistemleri kullanmakta ve kurum envanterlerini bu doğrultuda güncellemektedirler. Özellikle gelişen bilgi teknolojilerinin e-devlet ve e-belediye alanlarında hızla kullanılmaya başlanmasıyla; kurum arşiv envanterlerinden kalıcı ve sağlıklı bir veritabanı oluşturulması, bilginin etkin olarak işlenmesi, veriye hızlı ve güvenli bir şekilde ulaşılması, kurumların hizmet servis kalitesi önem arz etmektedir. Bu nedenle, internet tabanlı sistemlerle birlikte kurumsal materyaller ve kurumların otomasyon sistemleri, konum bilgisi içeren haritalar ile desteklenmelidir. Böylece, veriler CBS altyapısıyla kolay bir şekilde analiz edilerek değerlendirilebilmektedir. Teknoloji ilerledikçe, kullanıcı taleplerinin artmaya başlaması mevcut problemlerin çözümü için tek başına CBS yeterli gelmemeye başlamıştır. CBS, veri tabanı ilişkilerini kullanarak analiz ve değerlendirme ile kullanıcılara destek sağlarken, doğru karar verme sürecinde ise Karar Destek Sistemleri (KDS) karar vericilere en ideal sonuçları vermektedir. Bu iki sistem incelendiğinde birbirleri ile benzerlikler bulunmasına rağmen; bu sistemlerin bir arada değerlendirildiği tek bir sistem yaygın olarak bulunmamaktadır. Bu durum, kullanıcıların doğru bilgi ve analiz sonuçlarına ulaşmasında problem olmaktadır.Bu çalışma iki aşamadan oluşmaktadır; ilk olarak açık kaynak kodlu yazılım eklentisi ile internet tabanlı haritaların üretimi ikinci aşama ise CBS ile karar destek sisteminin önerilen `Müsabaka Yöntemi` ile bütünleştirilmesidir. Bu çalışmanın ilk aşamasında, İstanbul Eyüpsultan ilçe sınırı içinde bulunan kamu kurumlarının, web sayfalarında yer alan adres, konum, ada, parsel vb. bilgilerden yararlanılarak ortak özniteliklere sahip veri bilgi havuzu oluşturulmuştur. Bu bilgiler açık kaynak kodlu CBS yazılımında işlenen vektör haritalarla ilişkilendirilmiştir. Son olarak üretilen vektör harita, bir eklenti yardımıyla internet ortamında servis edilmek üzere kodlanmıştır. Önerilen yöntem ile Eyüpsultan İlçesi'nde bulunan tüm kamu kurumlarının verileri ortak bir havuzda toplanması hedeflenmiş ve kurum bilgilerinin bu sisteme bütünleştirilmesi sağlanmıştır. Ayrıca, oluşturulan vektör veri tiplerinin sahip olduğu öznitelik bilgileri dinamik olarak güncellenerek, haritaların sunucuda güncel ve doğru bilgi desteğiyle servisi sağlanmıştır. Sonuç olarak verinin bilgiye dönüştürülmesi, analizi ve değerlendirmesi ile güncel, doğru bilgiye ulaşma süreçleri; uzman bir yazılımcı tarafından haftalarca dikkatle yazılması gereken kod satırları ve yapılması gereken kontrol işlemleri yerine, önerilen bu yöntem ile çok daha kısa bir sürede gerçekleştirilmiştir. Böylece, internet tabanlı harita üretimi ve bütünleştirme ile zaman ve maliyet açısından önemli kazanımlar sağlanmıştır.Bu çalışmanın ikinci aşamasında ise, yaygın kullanılan karar verme algoritmalarına alternatif olarak müsabaka yöntemi adı altında yeni bir algoritma geliştirilerek; CBS ile KDS'nin bütünleştirilmesi sağlanmıştır. Böylece, önerilen yaklaşım ile karar verme aşamasında ölçütler için anket yapılmasına ve hedef gruplarına gerek kalmadan, elde edilen öznitelik verileriyle güncel ve doğruluğun daha hassas olduğu sonuçlara ulaşılması hedeflenmiştir. Bu çalışmada, İstanbul Eyüpsultan ilçesinde yer alan 28 mahalle bulunan nüfus bilgisi, ilçe yüzölçümü, eğitim kurumları ve mahallelerin sahip olduğu ulaşım ağı vb. bilgiler kullanılarak müsabaka yöntemi geliştirilmiştir. Ayrıca, 9 ölçüt baz alınarak ikili karşılaştırmalar yapılmış, avantaj ve dezavantaj durumu analiz edilmiş ve renklendirilmiş puan haritası üretilmiştir. Sonuç olarak, çalışma sonuçlarının internet tabanlı harita ile kullanıcılara hızlı bir şekilde servis edilmesi sağlanmıştır.Anahtar Sözcükler: İnternet Tabanlı Harita, CBS, KDS, Müsabaka Yöntemi, Tematik Puan Haritası.

Internet Based Geographical Information System (WEBGIS) is a system which is supported by internet network and used independently from licensed or free desktop software. Because the architecture of this systems are complex, the volume of data size processed is big and day by day the size of data processed continues to get bigger. The perfect processing of system depends on up-to-date information. This situation brings the need for hiding the information healthily. As the access to information with this system is practical, the users' request to access the correct information with up-to-date data is rising day by day. Also, public institutions use internet-based system in their works and they update their institute inventories in this direction such as individual users. Especially by starting to rapidly use developing information technology in e-government and e-municipality, building a lasting and healthy database with public archive inventories, processing information effectively, accessing data quickly and safely are important issues for service level quality of public institutions. Therefore, internet-based system as well as institute materials and automation system of institute should be supported with a map which have include location info. Thus, data can be easily analyzed and evaluated by Geographic Information System (GIS) infrastructure. As technology progresses, demand of users increases, so GIS alone not enough for solve to existing problem. While GIS provides support with analyze and assessment which uses database relations to users; Decision Support System (DSS) gives the most ideal results in the right decision-making process to decision makers. When these two systems are examined, despite of there are similarities between each other, there is no system in which these systems are considered together commonly. This situation has been a problem to get accurate information and analysis results for users.In this study consist of two stages; first stage has producing internet-based map by open source software plug-in, second stage has integration GIS and DSS with recommended Competition Method. In the first phase of this study has form data information pool which has common attribute and it utilize address, location, island, parcel info etc. on the public institute web pages where within İstanbul in Eyupsultan district boundary. This information has been associated vector map which process in the open source GIS software. Finally, the produced vector map has coded with the aid of a plug-in for serve on internet. With this the recommended method, the data of all public institutions, located in Eyupsultan district, has been targeted to be collected in a common pool and the information of the institutions has been integrated into this system. Furthermore, the attribute information of vector data types has been updated dynamically and the service of map has been provided by current and correct information support on server. As a result, transformation of data into information, analysis, evaluation and the process of reaching current and correct information; with this method was carried out in a much shorter time instead of weeks with the proposed method rather than lines of code that needed to be written carefully by the expert programmer and the control procedures to be performed. In this manner, significant gains have been provided in term of time and cost with the internet-based map production and integration.In the second phase of this study as an alternative to commonly used decision-making algorithms which a new algorithm has been developed under the name of competition method, has been integrated GIS and DSS. Thus, with the proposed approach decision making for criteria without survey and target group, has been targeted reach more precision result which is actual and accuracy with obtained attribute table. In this work has been developed a new method which name is competition method using diverse info such as population, district area, education institute and transporting area of neighborhood etc. 28 neighborhoods in İstanbul in Eyupsultan. Also has been made dual comparison which on basis 9 criteria, has been analyzed advantage and disadvantage situation, has been produced colored score map. As the conclusion, study result has been provided be serving more rapidly to users by internet-based map.Keywords: Internet Based Map, GIS, DSS, Competition Method, Thematic Score Map.